Заўвага: Гэты пераказ быў створаны ШІ, таму можа змяшчаць памылкі.
🐕
Добры хлопец Дзік
1966
Кароткі змест аповесці
Мікразмест: У пасляваенным Мінску пісьменнік прытуліў разумнага сабаку-метыса. Той стаў верным сябрам сям'і, разумеў чалавечую мову, танцаваў вальс. Праз гады пасля яго смерці гаспадар сустрэў падобнага.

Вельмі кароткі змест

Мінск, пасляваенныя 1940-я гады. У сям'і пісьменніка з'явіўся шчанюк, якога прынёс Марат, сын шаўца. Хлопчык сцвярджаў, што шчанюк быў нашчадкам англійскага дога і нямецкай аўчаркі.

🐕
Дзік — разумны і верны сабака, нашчадак дога і аўчаркі, з блакітнымі вачыма ў маленстве, моцны, высокі, шэры з цёмнымі палосамі, добры, спагадлівы, разумее людзей.

Сабака хутка стаў сапраўдным сябрам сям'і. Ён разумеў чалавечую мову, выконваў розныя даручэнні: клікаў да тэлефона, праводзіў да калонкі па ваду, ахоўваў дом. Дзік сябраваў з катом Хамам, дапамагаў яму, калі той трапляў у бяду.

👨🏻
Гаспадар (Алесь, Максім) — апавядальнік, пісьменнік сярэдніх гадоў, добры, клапатлівы, любіць жывёл.

Аднойчы Дзік знік на некалькі дзён. Вярнуўся ён моцна пабіты, са слядамі дроту на шыі і тулаве. Сям'я выхадзіла сабаку. Пазней ён трапіў у непрыемную гісторыю, калі ўкраў скуру на гарбарным заводзе, але гэта было яго адзінае правапарушэнне.

Дзік быў вельмі разумным: умеў танцаваць вальс з гаспадаром, выконваў каманду «Сэм!», скачучы на пастаменты, і нават «курыў» па просьбе. Ён асабліва любіў дзяцей, якія часта прыходзілі з ім гуляць. Калі гаспадар з'язджаў, Дзік моцна сумаваў і чакаў яго вяртання.

Магу абазвацца, паклікаць, спытаць. Адказу няма, але я адчуваю позірк разумных карых вачэй, зайздросную пільнасць, тонкую чуласць, ахвярную адданасць.

Праз шмат гадоў пасля смерці Дзіка гаспадар сустрэў у Кіславодску бяздомнага сабаку, які нагадаў яму Дзіка. Ён падкормліваў яго, і сабака стаў яго спадарожнікам. Калі прыйшоў час ад'язджаць, сабака прыбег на вакзал развітацца, але правадніца не дазволіла ўзяць яго ў цягнік.

Падрабязны пераказ

Дзяленне пераказу на раздзелы – умоўнае.

З'яўленне Дзіка ў доме

У хмурны і золкі лютаўскі досвітак у дзверы пастукаў Марат, сын шаўца Міколы. Ён прынёс шэрага пушыстага шчанюка, якога выстараўся пасля размовы з гаспадарамі пра тое, што добра было б мець у хаце сабачае вока і вуха.

Дома мы яго лічылі за сямейніка, сціплага сваяка, што ўсё чыста разумее, усім спагадае, толькі параіць не можа, не ўмее гаварыць.

👩🏻
Гаспадыня — жонка апавядальніка, добрая, клапатлівая, любіць жывёл.

Марат сцвярджаў, што шчанюк быў нашчадкам англійскага дога і нямецкай аўчаркі. Гэта гучала так велічна, нібы гаворка ішла пра шлюб уэлскага лорда з баварскай графіняй. Праз год з шаравата-рудога камячка поўсці на таўсматых лапах вылюдзеў дужы, ростам з дога, пёс са звычайнай для гэтай пароды моцнай і шырокай грудзінай і вушамі, што стаялі як у аўчарак.

Затое — сябар! Мой асабіста, нашага дому цалкам, усяе вуліцы, дзе мы жылі, дый, можна сказаць, усяе ўсходняй ускраіны горада.

Характар і звычкі сабакі

Дзік быў надзвычай разумным і кемлівым сабакам. Ён разумеў усе каманды і просьбы, нават калі яны былі выказаны не прама, а толькі намёкам. Сабака беспамылкова адрозніваў сваіх ад чужых, ведаў усіх хатніх па імёнах, склікаў за стол есці, зваў з двара ў кватэру, запрашаў да тэлефона.

Дзік сапраўды быў здольны, хоць і адольваў навучанне саматугам. За нейкі тыдзень ён асвойтаўся з усімі адценнямі каманды 'Сэм'.

Ён любіў танцаваць вальс з Гаспадаром, умеў курыць па камандзе (хоць і не любіў гэтага), мог глядзець у акно па просьбе і паведамляць пра тое, што бачыў. Дзік быў вельмі далікатны - ніколі не браў ежу ў чужых, нават калі яго частавалі. Ён закопваў такія пачастункі ў зямлю, каб не пакрыўдзіць дзяцей.

Асаблівую прыхільнасць Дзік меў да дзяцей і старых людзей. Ён быў вельмі цярплівы з малымі, дазваляў ім цягаць сябе за вушы і хвост. Калі дзеці былі занадта актыўныя ці шумныя, ён далікатна супакойваў іх, прытрымліваючы лапай. Да старых людзей ставіўся з павагай, ніколі не брахаў на іх і заўсёды саступаў дарогу.

Дзік і дзеці

👦🏻
Алік — хлопчык 5-6 гадоў, сябар Дзіка, добры, спагадлівы, разумны не па гадах.
🧑🏻
Лявон — пяцікласнік, старэйшы брат Аліка, разумны, носіць акуляры, любіць чытаць.

Найбліжэйшымі сябрамі Дзіка былі браты Алік і Лявон. Алік, нягледзячы на свой малы ўзрост, разумеў сабаку як ніхто іншы. Ён заўсёды заступаўся за Дзіка, калі той трапляў у непрыемныя сітуацыі. Лявон, больш сур'ёзны і разважлівы, часта тлумачыў дарослым паводзіны сабакі з навуковага пункту гледжання.

👦🏻
Петрык — маленькі хлопчык, сын Мільчанкі, сябруе з Дзікам насуперак бацьку.

Асаблівыя адносіны склаліся ў Дзіка з Петрыкам, сынам суседа Мільчанкі. Нягледзячы на тое, што бацька Петрыка не любіў сабаку і нават аднойчы ўдарыў яго, Дзік заўсёды быў ласкавы з хлопчыкам. Яны разам гулялі, і Петрык часта частаваў Дзіка рознымі прысмакамі.

Дзік-вартаўнік

Дзік быў выдатным вартаўніком. Ён пільна ахоўваў дом і двор, але ніколі не нападаў на людзей без прычыны. Калі хто-небудзь прыходзіў у госці, Дзік спачатку ацэньваў чалавека і потым або прымаў яго, або паказваў сваю непрыхільнасць.

👨🏻
Мільчанка — інжынер, сусед, высокі чарнявы мужчына, Дзік яго не любіць.

Аднойчы адбыўся выпадак з суседам Мільчанкам. Дзік не пускаў яго з прыбіральні на марозе, пакуль не прыйшлі гаспадары. Гэта была помста за даўнюю крыўду - калісьці Мільчанка ўдарыў сабаку за тое, што той закапаў у зямлю падараваны Петрыкам сыр.

Дзік стаяў паміж малымі і Гаспадыняй і строіў добразычлівую ўсмешку... Нам гэты спосаб бараніць сваіх быў не ў навіну.

Дзік і кот Хама

🐱
Хама (кот) — хатні кот, спачатку маленькі і худы, потым саліднага выгляду, сябруе з Дзікам.

У доме жыў кот Хама, які спачатку быў маленькім і худым, а потым стаў саліднага выгляду катом. Дзік і Хама сябравалі, хоць часам і здараліся паміж імі непаразуменні. Аднойчы Хама паспрабаваў украсці хвост ад шчупака, прыгатаванага для гасцей, але Дзік спыніў яго і атрымаў за гэта падзяку ад гаспадароў.

Дзік часта дапамагаў выхоўваць ката, калі той парушаў парадак у доме. Па просьбе гаспадароў ён мог далікатна знесці Хаму з забароненага месца ці прагнаць яго са стала. Пры гэтым сабака ніколі не прычыняў кату шкоды, а дзейнічаў вельмі асцярожна і далікатна.

Прыгоды і выпрабаванні

Аднойчы Дзік знік на некалькі дзён. Калі ён вярнуўся, быў увесь у ранах і драцяных абручах. Відаць, нехта хацеў яго злавіць і прывязаць, але сабака вырваўся. Гаспадары вылечылі яго, і пасля гэтага выпадку яго больш не выпускалі аднаго.

Другі выпадак здарыўся, калі Дзік пачаў красці скуры з гарбарнага завода. Ён пераплываў раку, выцягваў скуру і вяртаўся з ёй дадому. Гаспадары былі вельмі расчараваны такімі паводзінамі, і сабаку давялося доўга заслужваць іх давер зноў.

Дзікавы здольнасці

👩🏻
Наташа — сястра Гаспадыні, настаўніца, жыве разам з сям'ёй.
👧🏻
Іна — дачка Наташы, школьніца, любіць спяваць з Дзікам.

Дзік меў шмат незвычайных здольнасцей. Ён мог размаўляць па тэлефоне - калі Гаспадар званіў дадому з Масквы, сабака чуў яго голас у трубцы і адказваў скавытаннем. Калі Іна заставалася дома адна, Дзік спяваў з ёй дуэтам - яна пела, а ён падвываў у тон.

Сабака вельмі не любіў, калі Гаспадар з'язджаў з дому. За некалькі дзён да ад'езду ён пачынаў сумаваць, не адыходзіў ад гаспадара ні на крок, а ў дзень ад'езду спрабаваў не пусціць яго, хапаючы за адзенне. Калі ж Гаспадар усё ж паспяваў з'ехаць, Дзік доўга шукаў яго па ўсім доме.

Дзік таксама быў выдатным лекарам. Калі кот Хама апёкся ў печы, сабака старанна вылізваў яго раны, і яны хутка загаіліся. Калі Гаспадыня абварыла руку, Дзік таксама дапамог ёй сваім лячэннем. А аднойчы ён нават дапамог вылечыць хлопчыка, які захварэў ад спалоху.

Развітанне з Дзікам

Дзікава адсутнасць спачатку адчувалася вельмі востра, але мінаў час і адчуванне адсутнасці змянілася адчуваннем заўсёднай прысутнасці яго поруч.

Праз дваццаць гадоў пасля таго, як Дзік пакінуў гэты свет, яго гаспадар сустрэў у Кіславодску бяздомнага сабаку, які вельмі нагадваў Дзіка. Сабака быў галодны і адзінокі, і гаспадар пачаў яго падкормліваць. Яны пасябравалі, але потым сабаку недзе прывязалі.

За дабро плаціць дабром. Так робяць усе чыста сабакі на ўсім белым свеце.

На развітанне сабака з'явіўся на вакзале, але правадніца не дазволіла ўзяць яго ў цягнік. Гаспадар успомніў, як адзін забыты гаспадаром сабака прайшоў тры тысячы кіламетраў, каб знайсці свайго гаспадара. Тады чалавек заплакаў, а перш плакаў сабака - Дзік ці яго бліжэйшы сваяк.