Вельмі кароткі змест
Беларусь, 1918 год. У старым вагоне на чыгуначнай станцыі жыла сям'я чыгуначніка-бальшавіка. Яго сын часта дапамагаў бацьку і марыў стаць машыністам.
Калі немцы акупавалі горад, бацька пайшоў у падполле. Міколка з дзедам дапамагалі партызанам: вызвалілі з турмы зняволеных, здабылі параход і ператварылі яго ў «браняносец», змагаліся з акупантамі.
Пасля таго як немцы арыштавалі групу бальшавікоў, у тым ліку і Міколкавага бацьку, хлопчык з партызанамі здзейсніў смелы напад на горад. Ён знайшоў браняпоезд чырвонаармейцаў, дзе машыністам быў яго бацька. Падчас бою бацьку паранілі.
І не памятае Міколка, як адбылося ўсё гэта. Асцярожна адхіліў ён бацькаву руку ад рэгулятара, націснуў на рычаг абедзвюма сваімі рукамі - ірвануў паравоз...
Міколка сам павёў браняпоезд і дапамог разбіць немцаў. Рабочыя і партызаны вызвалілі горад. Нямецкі генерал быў вымушаны здацца і прасіць вагоны, каб вывезці сваіх салдат. Усё награбленае немцамі дабро засталося ў горадзе.
Доктар паабяцаў, што бацька хутка паправіцца. Рабочыя і партызаны віталі Міколку як героя. Ён стаў сапраўдным машыністам браняпоезда і годным сынам свайго бацькі-бальшавіка.
Падрабязны пераказ па раздзелах
Хата на калёсах
У самым тупіку чыгуначнай станцыі, дзе канчаліся лініі і стаялі прыгожыя семафоры, жыла сям'я чыгуначніка ў старым вагоне.
Па рэйках тых бягуць цягнікі. Бягуць і днём, і ноччу. І шэраю раніцай. Калі яшчэ сонца не ўзыходзіць. Калі яшчэ Міколка спіць. Калі спяць усе звычайныя людзі...
У вагоне жылі Міколка з бацькам, маці, старэйшым братам і дзедам Астапам. Бацька працаваў памочнікам машыніста, брат быў змазчыкам у дэпо.
Міколка вельмі любіў паравозы і часта ездзіў на іх падножках да паваротнага круга. Ён збіраў розныя цацкі на чыгунцы - гузікі, каменьчыкі, малюнкі з цукерак і папяросных пачкаў, якія выкідвалі пасажыры з вагонаў.
Прыгоды Міколкі з дзедам Астапам
Аднойчы дзед з Міколкам пайшлі на рыбалку. Дзед злавіў нейкую рыбіну, але калі выцягнуў яе, аказалася, што гэта вуж. Спалохаўшыся, дзед кінуў вужа і даў драпака на бераг. З тых часоў дзед больш не хадзіў лавіць рыбу.
Другі раз яны пайшлі на паляванне. У дзеда была старая стрэльба, якую ён называў 'арудзіяй'. Калі Міколка папрасіў дазволу стрэліць, стрэльба разарвалася, і яны ледзь не пацярпелі. Пасля гэтага выпадку дзед больш не браў з сабой стрэльбу.
Гісторыя з дзедавай 'арудзіяй'
Аднойчы ў лесе дзед і Міколка сталі сведкамі, як немцы хацелі расстраляць чалавека ў матроскай цяльняшцы. Дзед не вытрымаў і стрэліў з пісталета ў нямецкага афіцэра, выратаваўшы матроса. Гэта быў Сёмка-матрос.
Не было ў нашым родзе людзей, якія б з чужога мазаля жывіліся, кожны здабываў хлеб сваім гарбом...
Царскія арлы
Калі праз станцыю праязджаў царскі цягнік, Міколка вырашыў паглядзець на цара. Ён ускочыў на падножку вагона, але яго схапілі і завялі ў вагон. Там быў нямецкі палкоўнік Шлёпкінбах.
За гэты ўчынак Міколку моцна пабілі, а дзед Астап, абараняючы ўнука, пабіў жандара. За гэта дзеда пасадзілі ў турму, але праз месяц выпусцілі.
Цяжкія гадзіны
Калі пачалася нямецкая акупацыя, жыццё стала вельмі цяжкім. Немцы арыштавалі Міколкавага бацьку і многіх іншых бальшавікоў. Сям'ю выгналі з вагона.
Усё будзе слаўна. Прыйдзе час - не будзе ні паноў, ні царскага войска нямецкага. Будуць толькі рабочыя ды сяляне, ды такія вось, як ты, бальшавіковы сыны...
Міколка вызваляе бальшавікоў
Міколка з дзедам і іншымі партызанамі захапілі нямецкі параход на Дняпры. Яны выдавалі сябе за нямецкую каманду і вызвалілі многіх арыштаваных бальшавікоў. Параход назвалі 'браняносцам'.
Пазней яны затапілі параход, каб перашкодзіць нямецкаму руху па рацэ. На гэтым месцы затануў нямецкі параход, наскочыўшы на партызанскі 'браняносец'.
Міколкаў браняпоезд
Калі ў Германіі пачалася рэвалюцыя, нямецкія генералы хавалі гэта ад салдат. Яны працягвалі рабаваць краіну і вывозіць хлеб. На станцыі стаялі дзесяткі цягнікоў з награбленым дабром.
Рабочыя адмовіліся даваць паравозы пад нямецкія цягнікі. Яны выбралі дэлегацыю, у якую ўваходзіў і Міколкаў брат Павел, каб перадаць свае патрабаванні нямецкаму камандаванню.
Немцы арыштавалі дэлегацыю і збіралася адправіць іх у губернскі горад. Міколка з Сёмкам-матросам і іншымі партызанамі спрабавалі вызваліць арыштаваных, але спазніліся - іх ужо вывезлі.
У баі з немцамі загінуў Сёмка-матрос. Міколка працягваў змагацца, страляючы з кулямёта. Пазней ён даведаўся, што арыштаваныя самі здолелі ўцячы праз дзірку ў падлозе вагона, якую загадзя падрыхтавалі рабочыя.
Такі закон у нас: не пераможам мы, сатруць нас з твару зямлі, змяшаюць з пылам, з крывёю... З нашай уласнай крывёю... Таму і павінны мы перамагчы!
Міколка паехаў на паравозе прасіць дапамогі ў чырвонаармейцаў. На суседняй станцыі ён знайшоў браняпоезд, дзе машыністам быў яго бацька. Разам яны паехалі вызваляць горад.
У баі бацька быў паранены, і Міколка сам павёў браняпоезд. Ён дапамог разбіць немцаў і вызваліць горад. Доктар сказаў, што бацька будзе жыць.
Усе віталі Міколку, слаўнага машыніста браняпоезда, слаўнага партызана, смелага сына бальшавіка.