Вельмі кароткі змест
Беларусь, канец 1930-х гадоў. Васемнаццацігадовы студэнт тэхнікума Пятро ехаў да сваёй каханай Сашы ў вёску, дзе яна працавала фельчарам.
Гаспадыня, у якой кватаравала Саша, спачатку непрыязна паставілася да Пятра. З-за гэтага і рэўнасці да настаўніка Уладзіміра, які сябраваў з Сашай, Пятро пакрыўдзіўся і сышоў. Пазней яны памірыліся праз ліставанне.
Пасля заканчэння тэхнікума Пятро цяжка захварэў на запаленне лёгкіх. Саша, даведаўшыся пра хваробу, прыехала да яго ў бальніцу і дапамагла выздаравець. Яны пакахалі адно аднаго яшчэ мацней і вырашылі пажаніцца.
Калі маеш шчасце, дык, мабыць, заўсёды баішся яго страціць... Праўда? Я ніколі нічога не баялася і ніколі не думала пра гэта... А цяпер баюся...
Летам 1941 года Пятро атрымаў позву ў армію. Саша праводзіла мужа на службу, хоць ім і не ўдалося афіцыйна зарэгістраваць шлюб. Яны развіталіся на ўзгорку за вёскай, абяцаючы пісаць адно аднаму і сустрэцца праз год, калі Пятро прыедзе ў водпуск.
У апошні дзень перад ад'ездам яны даведаліся пра захоп немцамі Парыжа. Гэтая навіна выклікала ў іх трывогу за будучыню, але яны верылі, што іх каханне пераадолее ўсе выпрабаванні. Саша доўга глядзела ўслед Пятру, які знікаў удалечыні, і плакала, прадчуваючы доўгую разлуку.
Падрабязны пераказ па раздзелах
Назвы раздзелаў у пераказе – умоўныя.
Раздзел 1. Сустрэча Пятра і Сашы пасля доўгай разлукі
Пятро стаяў на дарозе і галасаваў, спрабуючы спыніць машыну. Ніхто не спыняўся, і ён прылёг адпачыць на прыдарожную лаўку, паклаўшы галаву на свой партфель. У партфелі ляжалі дзённікі і вершы, прысвечаныя Сашы.
У свае васемнаццаць год ён быў поўны высокіх мараў і надзей, без гонару і зазнайства лічыў, што ён чалавек цікавы і апрануты для студэнта прыстойна, а таму мае права на ўвагу людзей
Ляжачы на лаўцы, Пятро думаў пра Сашу, якую не бачыў тры месяцы. Ён ездзіў на практыку ў Сібір, а яна скончыла школу і паехала працаваць фельчарам у вёску. Хлопец хваляваўся, бо яе пісьмы былі кароткімі, і баяўся, што яна магла знайсці сабе іншага.
Здараецца, што бывае цяжка ўявіць дарагія рысы блізкага чалавека, калі вельмі хочаш гэта зрабіць. Але сёння Саша ўяўлялася так ясна, быццам увесь час стаяла перад ім
Нарэшце Пятро дабраўся да вёскі, дзе працавала Саша. Ён знайшоў яе кватэру і сустрэў гаспадыню Ганну з дачкой. Саша ляжала ў садзе і чытала кнігу. Яна спачатку зрабіла выгляд, што не заўважае Пятра, але потым радасна прывітала яго.
Вечарам яны сядзелі ў амбулаторыі і размаўлялі. Саша расказала, што да яе сватаецца настаўнік матэматыкі Уладзімір Іванавіч, але яна выдае Пятра за свайго брата. Пятро раўнаваў, але стараўся не паказваць гэтага.
Раздзел 2. Уцёкі Пятра і сустрэча з Любай
Гаспадыня пачала дрэнна ставіцца да Пятра, падавала яму халодную бульбу і нясмачны боршч. Саша спрабавала пагаварыць з ёй, але безвынікова. Аднойчы Саша знікла на цэлы дзень, і Пятро, змучаны рэўнасцю і крыўдай, вырашыў сысці.
Ён пайшоў праз лес да Сожа. У вёсцы на беразе ракі нечакана сустрэў Любу, сваю былую аднакласніцу і аднакурсніцу Сашы. Люба запрасіла яго да сябе, пазнаёміла з гаспадыняй Марусяй.
Вечарам яны гулялі па беразе Сожа. Люба ласцілася да Пятра, і ён цалаваў яе. Але ноччу, ляжачы на сенавале, ён адчуў сорам за свае паводзіны і шкадаваў, што здрадзіў Сашы. Раніцай Пятро даведаўся, што Гітлер напаў на Польшчу. Люба прызналася, што баіцца вайны і не хоча ісці ў армію. Гэта канчаткова расчаравала Пятра ў ёй.
Раздзел 3. Прымірэнне і новая сустрэча
Пасля вяртання ў Гомель Пятро атрымаў ад Сашы ласкавае пісьмо. Яна прасіла не звяртаць увагі на дробязі, калі ў сэрцы ёсць сапраўднае каханне. Пятро адразу забыўся на ўсе крыўды, але стаў больш стрыманым у сваіх пачуццях.
Ён паехаў на практыку ў Заходнюю Беларусь, дзе будавалася важная дарога. Там усё было незвычайнае: людзі, якія дваццаць год пражылі ў няволі, іх расказы аб барацьбе, блізкасць мяжы, за якой стаялі немцы. Пятро пісаў Сашы рэдка, толькі адказваў на яе пісьмы.
Мы ўсе верылі, што будзем біць ворага на яго зямлі... Ніколі яны сюды не прыйдуць! Мы будзем біць іх на іх зямлі, калі яны адважацца напасці, на сваю не пусцім
Раздзел 4. Хвароба Пятра і клопат Сашы
Пасля выпускнога вечара Пятро захварэў на двухбаковае запаленне лёгкіх. Ён трапіў у бальніцу, дзе працавала Люба старшай медсястрой. Саша, даведаўшыся пра хваробу мужа, адразу прыехала ў горад.
Галоўны ўрач Бася Ісакаўна спачатку не хацела пускаць Сашу да хворага, але потым, убачыўшы яе адданасць і любоў да Пятра, дазволіла ёй застацца. Саша не адыходзіла ад ложка мужа, даглядала яго, і ён пачаў паправляцца.
Вайна, яе ўяўная рамантыка можа вабіць толькі дзяцей і юнакоў; для чалавека, які зразумеў сэнс жыцця і ўведаў шчасце, вайна не можа не быць страшнай і агіднай
Раздзел 5. Шчаслівыя дні разам
Пасля выздараўлення Пятро вярнуўся да Сашы ў вёску. Яны пачалі жыць разам як муж і жонка, хоць афіцыйна не былі распісаны. Гэта быў самы шчаслівы час у іх жыцці. Пятро хадзіў з Сашай у амбулаторыю, праводзіў яе да хворых, чакаў, калі яна вернецца.
Аднойчы ён сустрэў Уладзіміра Іванавіча і з гонарам сказаў яму, што ён - муж Сашы. Настаўнік пакінуў Сашы запіску, у якой папракаў яе ў хлусні, бо яна казала яму, што Пятро - яе брат. Але цяпер гэта ўжо не хвалявала Пятра.
Мне здаецца, што я не дачакаюся таго часу, калі мы сапраўды будзем вось так... Заўсёды... Разам... І нікуды не трэба будзе цябе праводзіць
Раздзел 6. Развітанне перад службай у войску
Прыйшоў час Пятру ісці ў армію. Ноччу перад ад'ездам ён не мог заснуць, думаючы пра Сашу і пра навіны з Еўропы - нямецкая армія ўступіла ў Парыж. Гэта выклікала ў яго трывогу за будучыню, за іх шчасце з Сашай.
Раніцай гаспадыня Ганна і яе дачка Нінка развіталіся з Пятром. Ганна прасіла прабачэння за ранейшыя крыўды і абяцала клапаціцца пра Сашу. Саша праводзіла Пятра па знаёмай дарозе, па якой ён калісьці прыйшоў да яе.
Яны ішлі моўчкі, трымаючыся за рукі. Над імі праляцелі жураўлі, і Саша заплакала. Яна казала, што тры гады - гэта вельмі доўга, што за гэты час народзіцца і вырасце дзіця, а яго не будзе побач. Пятро суцяшаў яе, абяцаў пісаць кожны дзень і прыехаць у водпуск праз год.
Я ніколі не забуду цябе - ты дала мне столькі шчасця! Я на крылах прылячу да цябе. Праз год. Гэта хутка, вельмі хутка...
На ўзгорку яны развіталіся. Саша моцна пацалавала Пятра і хутка пайшла назад, не азіраючыся. Пятру было балюча, што яна не глядзіць у яго бок, але потым ён убачыў, што яна плача, і зразумеў - яна не хацела, каб ён бачыў яе слёзы.
Саша яшчэ некалькі разоў спынялася на ўзгорках і махала рукой, пакуль канчаткова не знікла з вачэй. Пятро доўга глядзеў ёй услед, потым уздыхнуў і падняў свой партфель.