Песьня аб паходзе Ігара (Купала)
Вельмі кароткі змест
Кіеўская Русь, 1185 год. Князь Ігар Святаславіч вырашыў выправіцца ў паход супраць полаўцаў, нягледзячы на дрэнныя прыкметы - зацьменне сонца.
Да яго далучыўся брат Усевалад са сваім войскам. Спачатку рускае войска перамагло полаўцаў і захапіла багатую здабычу.
Але праз два дні полаўцы сабралі вялікае войска і акружылі русічаў. У жорсткай бітве на рацэ Каяле рускае войска было разбіта, а князь Ігар трапіў у палон.
Жонка Ігара, Яраслаўна, якая засталася ў Пуціўлі, аплаквала мужа і маліла прыродныя стыхіі дапамагчы яму.
Паляту я ў даль зязюляй
Па Дунаю за дубровы,
Памачу ў рацэ-Каяле
Рукавок я свой бабровы.
І зьляту да князя ў полі,
Дзе ў зялёнай лёг пасьцелі
З дапамогай верніка Аўлура князь Ігар уцёк з палону і вярнуўся дадому. Яго вяртанне выклікала вялікую радасць у Кіеве і ва ўсёй Рускай зямлі.
Падрабязны пераказ
Дзяленне пераказу на часткі – умоўнае.
Пачатак паходу і нядобрыя прыкметы
Ці ня добра было-б нам, брацьці,
Старадаўнымі словы пачаці
Сказ аб Ігара трудным паходзе,
Сьвятаславіча-князя прыгодзе?
А пачацца сягочасным ладам
Песьні тэй, — не Баянавым складам!
У 1185 годзе наўгарод-северскі князь Ігар Святаславіч вырашыў здзейсніць паход супраць полаўцаў. Ён сабраў войска і выправіўся ў дарогу разам са сваім братам Усеваладам.
Як зірнуў тады Ігар на сонца,
Бачыць — цемра зацьменьня бясконца
Яго войска пакрыла, як сажай,
Тут дружыне сваёй ён і кажа:
'Ой, вы, брацьці мае, і дружына!'
Перад пачаткам паходу адбылося сонечнае зацьменне - дрэнны знак. Але Ігар не спыніўся, жадаючы здабыць славу і перамагчы ворагаў. Ён вырашыў дайсці да Дону і змагацца з полаўцамі на іх тэрыторыі.
Бітва з полаўцамі і паражэнне
У першы дзень бітвы рускае войска перамагло полаўцаў і захапіла багатую здабычу. Але на наступны дзень полаўцы сабралі вялікае войска і акружылі русічаў. Тры дні ішла жорсткая бітва.
Журба па Рускай зямлі разьлілася разводзьдзем,
Ды пацякла ненасытная жальба ў народзе.
А на сябе самі князі загубства кавалі,
А тут паганыя самі адны не чакалі
Войска Ігара было разбіта, многія загінулі, а сам князь трапіў у палон да хана Канчака. Вялікі князь кіеўскі Святаслаў, даведаўшыся пра паражэнне, моцна засмуціўся і папракнуў Ігара і Усевалада ў неабдуманым учынку.
О, сыны мае, Ігар і Ўсевалад!
Рана пачалі крышыці
Мячамі зямлю Палавецкую,
А сабе славу сачыці!
Але толькі ня з чэсьцяй уходалі,
Бо вы ня ў чэсьці і хвале
Плач Яраслаўны і ўцёкі Ігара
У Пуціўлі жонка Ігара Яраслаўна плакала па сваім мужы. Яна звярталася да ветру, сонца і Дняпра з просьбай дапамагчы князю.
З дапамогай Аўлура Ігар здолеў уцячы з палону. Ён бег праз стэп, ператвараючыся то ў гарнастая, то ў воўка, то ў сокала.
Вяртанне Ігара ў Кіеў
Ігар шчасліва вярнуўся ў Кіеў, дзе яго радасна сустрэлі. Яго сын Уладзімір пазней ажаніўся з дачкой хана Канчака, што паспрыяла міру паміж рускімі і полаўцамі.
Ігар едзе праз спуск Барычоўскі
K абразу Пірагошчы сьвятой.
Рады князю староны і вёскі,
Гарады весяляцца з сабой.
Пеўшы песьню старым князём, справам,
Потым пець маладым песьняй бур