Чубаты Рыкэ (Перо)
Вельмі кароткі змест
Казачнае каралеўства. У каралевы нарадзіўся вельмі брыдкі сын з чубком. Чараўніца прадказала, што ён будзе разумны і зможа даць розум той, каго пакахае.
У суседнім каралеўстве нарадзіліся дзве прынцэсы. Старэйшая была прыгажуняй, але дурною, малодшая — разумнай, але брыдкай.
Аднойчы ў лесе Чубаты Рыкэ сустрэў старэйшую прынцэсу. Ён паабяцаў даць ёй розум, калі яна выйдзе за яго замуж праз год. Прынцэса згадзілася і адразу паразумнела.
Праз год прынцэса забылася на абяцанне. Сустрэўшы Рыкэ ў лесе, яна не хацела выходзіць замуж за брыдкага прынца.
Калі гэта праўда, — сказала прынцэса, — то я ўсім сэрцам хачу, каб вы зрабіліся найпрыгажэйшым і найпрыемнейшым прынцам у свеце
І Рыкэ стаў прыгожым.
Падрабны пераказ
Падзел на главы ўмоўны.
Нараджэнне Чубатага Рыкэ і дар чараўніцы
Жыла адна каралева, якая нарадзіла сына такога брыдкага і выродлівага, што многія засумняваліся, ці чалавек гэта ўвогуле. Але чараўніца, якая прыехала на радзіны, супакоіла ўсіх:
нарадзіла яна такога брыдкага і выродлівага сына, што многія засумняваліся нават, ці чалавек гэта ўвогуле? Але чараўніца... запэўніла, што хлопчык вырасце і будзе прывабны, бо ў яго будзе вельмі вялікі розум
Апроч гэтага яна сказала, што дзякуючы яе дару, ён здолее сам даць столькі ж розуму той, каго моцна пакахае. Хлопчык нарадзіўся з невялічкім чубком, і таму яму далі мянушку — Чубаты Рыкэ.
Нараджэнне двух прынцэс з супрацьлеглымі якасцямі
Праз сем ці восем гадоў у каралевы аднаго суседняга каралеўства нарадзіліся дзве дачкі. Першая была прыгажэйшая за сонейка, і каралева так гэтаму радавалася, што ўсе нават спалохаліся. На радзіны прыехала тая самая чараўніца, што была пры нараджэнні Рыкэ.
Каб трошкі паменшыць каралевіну радасць, яна сказала, што ў маленькай прынцэсы не будзе ані кропелькі розуму. Другая дачка была вельмі брыдкая, але чараўніца запэўніла, што яна будзе такая разумная, што ніхто не заўважыць, што ёй не стае прыгажосці. Каралева папрасіла даць хоць бы крышачку розуму старэйшай, але чараўніца не магла дапамагчы з розумам, затое падарыла ёй здольнасць надзяляць прыгажосцю кожнага, хто ёй спадабаецца.
Сустрэча ў лесе і абяцанне прынцэсы
Час ішоў, прынцэсы раслі. Старэйшая рабілася ўсё больш дурная і няўклюдная, а малодшая — усё больш непрыгожая. Госці больш любілі быць побач з малодшай, бо з ёю было прыемна гутарыць. Старэйшая прынцэса добра заўважала гэта і не пашкадавала б усёй сваёй прыгажосці, каб мець хоць бы палову розуму сястры.
Аднойчы прынцэса пайшла ў лес, каб там на самоце пабедаваць ад свайго няшчасця. Да яе падышоў нейкі чалавек — вельмі непрыгожы і брыдкі, хоць быў апрануты ў раскошныя строі. Гэта быў прынц Чубаты Рыкэ, які некалі ўбачыў прынцэсін партрэт і закахаўся ў яе без памяці. Ён загаварыў з ёю з усёй ветлівасцю, але заўважыў, што твар у дзяўчыны вельмі журботны. Прынцэса адказала:
А мне, наадварот, хацелася б лепей быць такою брыдкаю, але і такою разумнаю, як вы, — адказала прынцэса, — чым такою як я — прыгожай і такою дурною
Чубаты Рыкэ сказаў, што ў яго ёсць дар надзяляць сама вялікім розумам тую, каго пакахае болей за ўсіх. Ён прапанаваў ёй пайсці за яго замуж, і тады яна адразу зробіцца разумнаю:
Досыць вам пагадзіцца пайсці за мяне замуж, і вы адразу зробіцеся разумнаю... я даю вам цэлы год... яна адразу згадзілася на прынцаву прапанову
Пераўтварэнне прынцэсы і зяўленне новага жаніха
У прынцэсы быў такі малы розум, што ёй здалося, што цэлы год чакаць яна не вытрывае ніколі, і яна адразу згадзілася. Не паспела яна паабяцаць, як адчула сябе зусім іншаю:
Не паспела яна паабяцаць... як адразу адчула сябе зусім іншаю — цяпер яна вельмі лёгка магла казаць усё, што хацела, і ў яе словах адчувалася разважнасць і натуральнасць
Калі прынцэса вярнулася ў палац, прыдворныя не маглі зразумець, што здарылася. Усе так узрадваліся, што і сказаць немагчыма. Кароль пачаў прыслухоўвацца да меркаванняў дачкі. Адусюль пачалі з'язджацца маладыя прынцы, але ніхто не здаваўся прынцэсе сапраўды разумным. Аднойчы прыехаў прынц, які быў такі багаты, разумны і прыгожы, што прынцэса не змагла не зачаравацца ім.
Вяртанне да абяцання і пераўтварэнне прынца
Выправіўшыся на шпацыр, каб паразважаць, прынцэса выпадкова зайшла ў той самы лес, дзе некалі спаткала Чубатага Рыкэ. Яна пачула пад нагамі шоргат і ўбачыла агромністую кухню з кухарамі, якія гатавалі стравы на вяселле. Прынцэса прыгадала, што роўна год назад паабяцала выйсці за прынца замуж. Перад ёй узнік Чубаты Рыкэ ў раскошным адзенні. Ён сказаў, што цвёрда трымае сваё слова. Але прынцэса адказала:
Вы памятаеце, што нават калі я была дурнічка, я не магла адважыцца пайсці за вас замуж. Як жа... я магу рашыцца на гэта цяпер, калі ў мяне ёсць розум?
Чубаты Рыкэ сказаў, што яна здольная зрабіць яго найпрыгажэйшым юнаком у свеце, калі пакахае яго. Тая самая чараўніца надзяліла дарам і яе. Прынцэса ўсім сэрцам пажадала, каб ён стаў найпрыгажэйшым прынцам. І не паспела яна прамовіць гэтых словаў, як Чубаты Рыкэ ператварыўся ў сама прыгожага юнака. Людзі кажуць:
людзі кажуць, што чараўніца тут была зусім ні пры чым і ўсё гэта здарылася дзякуючы каханню: прынцэса... проста перастала заўважаць яго брыдкае цела і непрыгожы твар
Вяселле і разважанні пра прыроду кахання
Прынцэса адразу паабяцала Рыкэ выйсці за яго замуж, калі на тое будзе дазвол бацькі. Кароль з радасцю згадзіўся. На другі дзень адбылося вяселле. Мараль казкі сведчыць:
Відаць адразу — гэта казка не пустая,
Яна ў праўдзівасці з жыццём зраўнацца можа,
Бо ўсё ў тым, што кахаем мы — прыгожа,
І ўсё, што мы кахаем — розум мае