Дзіўная (Зарэцкі)
Вельмі кароткі змест
Беларускі горад, прыблізна 1920-я гады. Аднойчы ўвечары ў кабінет старшыні выканкама прыйшла маладая жанчына.
Паміж Блонскім і Шумавай пачаўся раман. Яна захапляла яго сваёй энергіяй і адданасцю працы. На з'ездзе жанчын-дэлегатак Шумава выступала з дакладам, дзе прапанавала адбіраць дзяцей ад матак і выхоўваць іх у спецыяльных дамах. Гэта выклікала абурэнне ў жанчын-матак.
Праз паўгода Блонскі наведаў Шумаву ў іншым горадзе. Там ён убачыў, як яна сустрэла маленькага хлопчыка каля дзіцячага дома.
Яна горача песціла яго, цалавала... на ім адбітак глыбокай агнёвай мукі, журбы. Маланкай бліснула думка: 'Дык вось дзе разгадка! Вось тое слабае месца!'
Выявілася, што гэта быў яе ўласны сын, якога яна аддала ў дзіцячы дом, кіруючыся сваімі перакананнямі. Шумава прасіла Блонскага з'ехаць, бо яго прысутнасць выклікала ў ёй пачуцці, якія перашкаджалі быць проста чалавекам, а не жанчынай.
Падрабязны пераказ па раздзелах
Назвы раздзелаў у пераказе – умоўныя.
Раздзел 1. Першая сустрэча Блонскага з Шумавай
Зімовым вечарам Блонскі сядзеў у сваім кабінеце, адпачываючы пасля дзённай мітусні. У пакоі панаваў змрок, і ён з асалодай адчуваў ціхую нерухомасць.
Раптам у кабінет без папярэджання ўвайшла жанчына. Яна адразу кінула на стол партфель і села насупраць Блонскага. Жанчына прадставілася як камандзіраваная на працу сярод жанчын і спытала, дзе ёй можна прытуліцца.
Пасля таго як яна ўключыла святло, Блонскі ўбачыў яе яркія, вострыя вочы з шчырым вясёлым агеньчыкам. Яны яму адразу спадабаліся. Жанчына прадставілася як Шумава і дамовілася прыйсці на наступны дзень у чатыры гадзіны, каб абмеркаваць справы.
На наступны дзень Блонскі з нецярплівасцю чакаў сустрэчы, хоць і не хацеў сам сабе ў гэтым прызнацца. Калі Шумава прыйшла, яна паводзіла сябе зусім інакш, чым учора - была сур'ёзная і засяроджаная на справах.
Я не хачу быць жанчынай, толькі жанчынай. Я хачу быць чалавекам... Мы псуем іх. Мы з дзяцінства навальваем на іх лішнія прыхільнасці, прывычкі, якія шкодны, якія шмат для каго путамі будуць.
Яны доўга размаўлялі ў змроку, і Блонскі адчуваў у яе голасе нейкія ноткі няпэўнасці і сумнага неўразумення. Гэта выклікала ў яго сімпатыю і спачуванне да Шумавай.
Раздзел 2. Працоўныя будні і каханне
З таго часу Блонскі і Шумава сустракаліся часта. Яго захапляў яе запал у працы, упартасць у дробязях, якая часам здавалася хваравітай, але заўсёды натхняла і яго самога.
Праз два тыдні Шумава склікала з'езд жанчын-дэлегатак. На з'ездзе яна выступіла з прапановай адбіраць дзяцей ад матак і выхоўваць іх у спецыяльных дамах, каб яны не ведалі сваіх бацькоў.
Нам трэба тварыць новых людзей, людзей калектыву, у якіх няма матак, бацькоў, у якіх бацькі - усё чалавецтва. Да гэтага трэба ісці. І гэта магчыма... у невялічкай мерцы, але і цяпер ужо магчыма...
Жанчыны-маткі выступілі супраць гэтай прапановы, лічачы яе жорсткай і крыўднай. Але Шумава настойвала на сваім меркаванні з вялікім запалам.
Раздзел 3. Сустрэча праз паўгода і разгадка
Праз паўгода Блонскі прыехаў да Шумавай у горад N. Яна сустрэла яго радасна, але папрасіла хутчэй з'ехаць, бо яго прысутнасць выклікала ў ёй пачуцці, якіх яна не хацела.
Падчас прагулкі яны сустрэлі групу дзяцей з дзіцячага дома. Сярод іх быў маленькі хлопчык з блакітнымі вачыма-зорачкамі.
Шумава схапіла хлопчыка і пачала яго цалаваць, але ён вырываўся, не пазнаючы сваю маці. Тады Блонскі зразумеў: гэта быў яе сын, якога яна аддала ў дзіцячы дом, кіруючыся сваімі перакананнямі.
Ён не павінен знаць, яму не трэба гэта. Нашто? Ён павінен вырасці чалавекам вольным. Нашто звязваць яго лішнімі прывязанасцямі? Не патрэбна гэта, шкодна.
Калі Блонскі вяртаўся дадому, ён доўга разважаў над убачаным.
Што ж гэта, нарэшце? Фанатызм, вар'яцтва? А мо сапраўды так лепей? Мо гэта натуральна, мо так і павінна быць? Мо гэта адзіны правільны шлях?