Завеі, снежань (Мележ)
Вельмі кароткі змест
Беларуская вёска, канец 1920-х гадоў. Разгар калектывізацыі. Мясцовая моладзь, улада і сяляне мусяць вырашаць: уступаць у калгасы або супраціўляцца ціску зверху. Калгасы распадаюцца, людзі напалоханы невядомасцю. Пачынаецца супрацьстаянне паміж кіраўніцтвам і сялянамі, у вёсцы надыходзіць час сходаў і пераконванняў.
Аляксей Іванавіч Башлыкоў, малады сакратар райкома, наведаў сяло Глінішчы, каб вярнуць жыхароў у калгас. Але яго выступленням сяляне не паверылі, што расчаравала Башлыкова. Сяляне супраціўляліся, разышоўшыся па хатах.
Маладая настаўніца Ганна Чарнушка жыла ў школе ў Глінішчах. Цяжарная, яна разрывалася паміж цяжкім мінулым з былым мужам Яўхімам і каханнем да Васіля, з якім не была разам. Аднойчы бацькі паведамілі ёй, што Яўхім пагражае помстай. Падчас зімовых сходаў Башлыкоў наведаў школу, і паміж імі з Ганнай узнікла ўзаемная симпатыя.
Башлыкоў шмат працаваў над калектывізацыяй, але сяляне былі варожа настроеныя. Аднойчы яму падалося, што людзі думаюць пра яго з нянавісцю: «А нас куды? Усіх нас куды? На падсцілку! На гной! Ці - як вошы, пад ногаць!» Помнілася так, быццам гучала яшчэ ў вушах. Быццам пёк вочы люты позірк. Ён добра разумеў значэнне гэтага позірку...
А нас куды? Усіх нас куды? На падсцілку! На гной! Ці - як вошы, пад ногаць!» Помнілася так, быццам гучала яшчэ ў вушах. Быццам пёк вочы люты позірк. Ён добра разумеў значэнне гэтага позірку...
Пазней паміж Башлыковым і Ганнай адбыліся некалькі спатканняў. Але аднойчы ноччу Ганна прызналася Башлыкову, што яе былым мужам быў Яўхім Глушак. Гэта раскрыццё шакавала Башлыкова, і ён адступіў. Ганна засталася адна, ведаючы, што ўсё скончана.
Падрабязны пераказ па частках і раздзелах
Тэматычныя загалоўкі частак і раздзелаў — рэдактарскія.
Частка 1. Зімовыя падзеі ў Глінішчах
Раздзел 1. Ганна ў школе і яе ўнутраныя трывогі
У пачатку зімы Ганна працавала ў школе ў Глінішчах. Яна рана ўставала, распальвала печы, гатавала ежу і прыбірала. Ганна любіла слухаць галасы дзяцей, якія збіраліся ў школе, і адчувала радасць ад клопатаў. Яна хутка пазнаёмілася з вучнямі і адчувала сябе сярод іх сваёй.
Вечарамі ў школе збіраліся дарослыя, каб вучыцца чытаць і пісаць. Параска, камсамолка з горада, арганізоўвала гэтыя заняткі і ставіла з імі спектаклі. Яна паабяцала Ганне ролю ў наступнай п'есе.
Нягледзячы на знешнюю шчаслівасць, у душы Ганны жыў неспакой. Яна памятала пагрозы Яўхіма, свайго былога мужа, і баялася яго вяртання. Акрамя таго, Ганна была цяжарная і нікому пра гэта не казала. Яна не хацела вяртацца ў Курані і часта ўспамінала Васіля.
Была пара, лёгка было ім, вольным, само, здаецца, шчасце ішло. Бяры яго, шчасце, ды дзякуй долі, дык - не ўзяла, дурная! Страціла з-за дурной сваёй галавы! Назаўсёды страціла!
Неўзабаве бацькі прыехалі да Ганны ў школу. Яны прывезлі ёй падушку і коўдру. Мачыха разглядала ўсё навокал, а бацька глядзеў на Ганну з жалем. Мачыха сказала, што Яўхім прыходзіў да іх і пагражаў. Бацька папрасіў Ганну быць асцярожнай.
Увечары прыехаў Міканор. Ён пахваліў Ганну за тое, што яна дала адстаўку Глушаку, але таксама папярэдзіў яе пра Яўхіма. Міканор і Ганна пасварыліся, калі ён згадаў пра Васіля. Ганна сказала, што Міканор ведае пра яе цяжарнасць, і ён змрочнеў.
Раздзел 2. Дубадзел наведвае Ганну і сустрэча з Васілём
Дубадзел, раённы ўпаўнаважаны, наведаў Ганну ў школе. Ён паводзіў сябе лісліва і афіцыйна адначасова. На ганку Дубадзел хваліў Ганну за тое, што яна кінула Глушака, і спрабаваў да яе падступіцца. Ён дыхаў гарэлкай і рабіў непрыстойныя намёкі.
Ганна дала яму адпор, назваўшы гадкім. Раззлаваны Дубадзел пачаў пагражаць Ганне і зневажаць яе. Ганна спакойна зачыніла перад ім дзверы.
Праз дзень да Ганны прыйшоў Васіль. Яны сустрэліся ў цемры на ганку. Васіль распавёў, што ў яго адабралі зямлю. Ён прасіў прабачэння ў Ганны за тое, што не можа быць з ёй. Яны абдымаліся і развіталіся.
Пасля таго, як Ганна кінула Яўхіма, жыццё Яўхіма страціла сэнс. Ён злаваўся на Ганну і марыў пра помсту. Яўхім перастаў гаспадарыць, пачаў піць і прадаваць рэчы. Ён пагражаў Дамецікаву і скардзіўся бацьку на цяжкае жыццё.
Раздзел 3. Развал калгаса і падрыхтоўка да сходу
Ганна чула пра развал калгаса, але гэта яе мала хвалявала. Яна бачыла, як людзі раз'язджаліся, забіраючы сваю маёмасць. Дзеці ў школу амаль не хадзілі, двор быў пусты.
Параска знікла недзе ў сяле. Калі яна вярнулася, то была ўзрушаная. Прыйшоў Барыс Казачэнка, камсамолец з Глінішчаў, і яны абмяркоўвалі цяжкасці ў калектывізацыі. Параска вырашыла пайсці ў сяло, каб дапамагчы Барысу.
Пад вечар Параска вярнулася не адна, а з Дубадзелам, Гайлісам і Чарнаштанам. Яны зачыніліся ў класе і абмяркоўвалі нешта важнае. Дубадзел папрасіў у Ганны вады і пагразіў ёй. Параска сказала, што заўтра будзе сход.
На наступны дзень прыехаў сакратар райкома Башлыкоў. Ён быў строгі і нецярплівы. Ганна здзівілася, што ён такі малады. Башлыкоў чакаў Параску, ходзячы па пакоі.
Параска вярнулася і пачала гасцінна прымаць Башлыкова. Падчас вячэры Ганна паспрачалася з Башлыковым, паказаўшы сваю незалежнасць. Башлыкоў зноў стаў халодным і адчужаным.
Пачалі збірацца людзі на сход. Прыйшлі Годля, цётка Маня, Гечыха, Эля, Апейка, Міканор і Гайліс. У класе панавала напружанае чаканне.
Раздзел 4. Сход у Глінішчах і рашучы настрой Башлыкова
У Глінішчах пачаўся сход з вялікай затрымкай. Людзі былі незадаволеныя доўгім чаканнем. У прэзідыум выйшлі Барыс Казачэнка, Дубадзел, Башлыкоў, Апейка, Гайліс, Міканор і Чарнаштан.
Барыс пачаў сход з таго, што наракаў на развал калгаса. Дубадзел эмацыйна вінаваціў калгаснікаў у тым, што яны сваім учынкам пакрыўдзілі не толькі сяло, але і ўвесь сельсавет і раён.
Гайліс выступіў спакойна і разважліва, прызнаючы недахопы ў працы калгаса. Міканор гаварыў пра тое, што Глінішчы павінны быць прыкладам для іншых. Параска спрабавала падступіцца да людзей. Апейка раіў не карміць гультаёў і трутняў, а ставіць добры ўлік і кантроль.
Башлыкоў пачаў з міжнароднага становішча, кажучы пра тое, што Савецкі Саюз акружаны капіталістычнымі дзяржавамі. Ён гаварыў пра вайну, якая ў любы момант можа ўварвацца ў краіну, і пра неабходнасць быць напагатове.
Галоўная прычына - не будзем заплюшчваць вочы, назавём рэчы сваімі імёнамі! - сур'ёзная, палітычная. Калгас распаўся ў выніку варожай дзейнасці! Калгас падарвалі - яўнымі і скрытымі метадамі - кулацкія элементы!
Башлыкоў заявіў, што развал калгаса - гэта варожая дзейнасць, і заклікаў усіх вярнуцца ў калгас. Ён пагражаў тым, хто не захоча вярнуцца, вярнуць маёмасць. Людзі выказвалі сваё незадавальненне і не жадалі вяртацца ў калгас.
Башлыкоў пазбавіў голасу аднаго з самых актыўных праціўнікаў, Свердзела. Апейка спрабаваў згладзіць сітуацыю, але яго не слухалі. У канцы сходу Башлыкоў даў зразумець Чарнаштану, што таго чакае адказ перад камісіяй, а Міканору і Гайлісу - тлумачэнні на бюро райкома.
Раздзел 5. Башлыкоў вяртаецца ў Юравічы
Пасля сходу Башлыкоў пакінуў школу ў Глінішчах. Параска і Барыс прапанавалі яму заначаваць з-за холаду, але ён адмовіўся. Па дарозе Башлыкоў насцярожваўся, заўважыўшы ў лесе падазроныя постаці. Ён дастаў наган, рыхтуючыся да нападу, але нічога не адбылося.
Вазок спыніўся, бо возчык чакаў Апейку. Башлыкова раздражняла паважлівае стаўленне возчыка да Апейкі. Ён падазраваў Апейку ў тым, што той хоча паддобрыцца да людзей.
У Юравічах Башлыкоў накіраваўся ў райком. Дзяжурны паведаміў яму пра званок з акругі ад Галубовіча. У кабінеце Башлыкоў знайшоў зводку і два лісты: ад сястры Ніны і ад сябра Лёні Мандрыкі.
З ліста Лёні ён даведаўся, што той бачыў у Гомелі Лену, якая нешчаслівая ў шлюбе і распытвала пра яго. З ліста Ніны ён даведаўся, што яго брат Барыс збіраецца ажаніцца з Лізай Шэпель, дачкой нэпмана. Гэтыя навіны засмуцілі Башлыкова.
Частка 2. Башлыкоў у пошуках рашэнняў
Раздзел 1. Раніца ў райкоме і размова з Апейкам
Башлыкоў рана прачнуўся ў Юравічах. Ён адчуваў сябе млявым і стомленым, але разумеў, што трэба пачынаць працаваць. Ён пайшоў снедаць у райвыканкомаўскую сталоўку, дзе яму хутка падалі рагу і чай.
У райкоме Башлыкоў прачытаў газеты, каб даведацца пра навіны. Ён адчуваў адзінства з усёй краінай і разумеў важнасць калектыўнага наступлення. Ён разумеў, што яго раён адстае.
Башлыкоў патэлефанаваў Апейку і папрасіў яго зайсці. Зазваніў тэлефон. Башлыкоў размаўляў з сакратаром акружкома Галубовічам. Ён паведаміў пра развал калгаса «Рассвет» і пра нізкія тэмпы калектывізацыі. Галубовіч паабяцаў зняць галовы. Башлыкоў пагадзіўся з крытыкай і паабяцаў выправіць сітуацыю.
Пасля размовы з Галубовічам Башлыкоў паведаміў Апейку, што іх чакаюць непрыемнасці. Ён выказаў незадаволенасць паводзінамі Апейкі і Гайліса на сходзе, абвінаваціўшы іх у нерашучасці і падладжванні пад людзей.
Раздзел 2. Спрэчка Башлыкова з Апейкам аб калектывізацыі
Апейка не пагадзіўся з абвінавачваннямі і заявіў, што таксама не ў захапленні ад прамовы Башлыкова, лічачы яе пустым стрэлам. Башлыкоў заявіў пра неабходнасць падымаць людзей, а не плесціся ў хвасце. Яны пачалі абмяркоўваць план дзеянняў па выпраўленні сітуацыі.
Апейка падкрэсліваў, што трэба глядзець праўдзе ў вочы і не шукаць вінаватых на баку. Ён сцвярджаў, што сілай не ўсяго можна дамагчыся, і нагадваў, што людзі, якіх угаворвалі ўступіць у калгас, расчараваліся і сышлі.
Тыя людзі, якіх мы ўчора ўгаворвалі, прыйшлі самі ў калгас. Сярод першых... Значыць, яны не горшыя. Не праціўнікі нашы ва ўсякім разе... А от пабылі, паспрабавалі абяцанага і ледзь не ў адзін голас: «Не хочам!»
Башлыкоў слухаў Апейку з нецярпеннем, лічачы яго словы жаласлівымі і шкоднымі. Апейка заклікаў прыціснуць кулацкія элементы, але нагадваў, што там былі не толькі яны. Башлыкоў з раздражненнем заяўляў, што Апейка змазвае класавую барацьбу.
Апейка нагадваў, што Чарнаштан папярэджваў пра праблемы ў калгасе, але ніхто не звярнуў на гэта ўвагі. Башлыкоў заяўляў, што нельга патакаць настроям, і называў гэта апартунізмам. Апейка не бачыў нічога дрэннага ў тым, што людзі хочуць атрымліваць па заслугах.
Рэвалюцыю трэба рабіць або да канца, або - зусім не брацца! Рэвалюцыю нельга рабіць напалавіну! І жаласць у ёй - штука небяспечная. Асабліва тут, у сяле. Дзе ў кожным жыве ўласнік!..
Башлыкоў папярэджваў Апейку, што той становіцца на хісткую глебу, і яго развагі маюць небяспечны палітычны характар. Апейка прасіў не прыпісваць яму грахі і заяўляў, што ў яго сваіх хапае. Башлыкоў раіў Апейку задумацца, бо яго ўжо не першы раз заносіць управа.
Апейка пытаўся, ці быў Башлыкоў пад Варшавай у 1920 годзе, і нагадваў, што пры любых тэмпах патрэбны добры тыл. Башлыкову здавалася, што Апейка насміхаецца з яго. Башлыкоў рэзка абарваў гаворку і паказаў, што ён выклаў самае важнае.
Раздзел 3. Паездка ў Алешнікі і Курані
Башлыкоў выязджаў з Юравіч рана, каб дабрацца да Алешнікаў на світанку. Раўніна перад ім была шэрая і сумная. Каля Вадавіч пачынала развіднявацца. Башлыкоў праязджаў міма Глінішчаў і згадваў Ганну, але не бачыў агню ў школе.
Калі яго вазок узняўся на гару, уся шырокая раўніна, што разлягалася перад ім, была шэрая, непраніклівая. Ішла ад гэтай шэрані ў душу неадольная панылая сумотнасць; толькі вецер... абяцаў штосьці абнадзейлівае.
Башлыкоў прыбыў у сельсавет. Дзяжурны сустрэў яго насцярожана. Башлыкоў пытаўся пра навіны. Дзяжурны паведаміў, што Гайліс у Хвойным па справах калектывізацыі, а сакратара няма. Ён ажывіўся, калі Башлыкоў загадаў паклікаць Дубадзела.
Дубадзел прыйшоў хутка, рашучы і гатовы дапамагчы. Ён прапанаваў перакусіць, але Башлыкоў адмовіўся. Башлыкоў загадаў Дубадзелу паведаміць дадому пра ад'езд на два дні.
Вазок ехаў да грэблі і зараснікаў. Башлыкова непакоілі дымы над куранёўскімі хатамі. Ён загадаў ехаць да Міканора Глушака.
Раздзел 4. Абыход хат у Куранях і сустрэча з жыхарамі
Башлыкоў адчуваў сябе пад наглядам. Ён заўважаў пільныя позіркі жыхароў. Дубадзел выглядаў бадзёрым і гатовым да бойкі. Ля хаты Глушака Дубадзел прапусціў Башлыкова наперад.
На ганку з'явіўся Міканор Глушак. Ён быў апрануты ў кажух і трымаў шапку ў руцэ. Ён выглядаў зацікаўленым і неспакойным. Башлыкоў весела вітаўся і моцна ціснуў яму руку.
Яны наведалі хату Дзятла Васіля. Маці Васіля запрасіла іх у хату. У хаце знаходзілася маладая жанчына з дзіцем на руках, жонка Васіля. Яна глядзела на гасцей нядобра. Глушак сказаў, што Дзяцел прымушае начальства з раёна хвалявацца.
Башлыкоў і Дубадзел пыталіся, чаму Васіль не хоча ісці ў калгас. Дубадзел казаў, што перадавы народ увесь там. Жонка Васіля крычала, што ім не даюць жыць сходамі.
Яны наведалі хату Ганны, дзе знайшлі толькі яе бацькоў. Куліна, маці Ганны, сустрэла іх непрыязна. Чарнушка, бацька Ганны, казаў, што гатовы ўступіць у калгас, калі жонка згодная. Куліна гнеўна адказвала, што ён гатовы ўсё распетрыць.
Потым яны наведалі Яўхіма Глушака. Яўхім з насмешкай запрашаў гасцей за стол. Дубадзел казаў, што з Яўхімам будзе іншая размова. Яўхім з выклікам пытаўся, чаму яго не завуць у калгас. Башлыкоў адказваў, што не хочуць. Яўхім казаў, што пойдзе, калі скажуць.
Раздзел 5. Вяртанне з Куранёў і разважанні Башлыкова
Башлыкоў і Дубадзел пакідалі Курані пасля абыходу дзесятка хат і абеду ў Міканора Глушака. Башлыкоў накіроўваўся ў Мокуць, адну з самых аддаленых вёсак раёна.
Вазок паглыбляўся ў лес, які цягнуўся на сотні кіламетраў. Башлыкова не пакідала адчуванне трывогі і разуменне гераічнасці свайго рашэння дабрацца ў такую глуш.
Дубадзел выказваў сваё меркаванне пра тых, на каго не дзейнічаюць угаворы. Ён лічыў, што трэба дзейнічаць "крэпкай рукою", як вучыць Сталін.
Башлыкоў разважаў пра Дубадзела, адзначаючы яго розум і надзейнасць. Дубадзел перасцерагаў Башлыкова наконт Яўхіма Глушака і Ігната, называючы іх "штучкай" і "загадачкай".
Башлыкоў прыходзіў да высновы, што кіраўніцтва Алешніцкага сельсавета займае апартуністычную лінію. Ён лічыў, што яго паездка дапамагла выявіць факты, якія праяснілі становішча і паказалі кірунак выпраўлення сітуацыі.
Частка 3. Пачуцці і рашэнні
Раздзел 1. Наведванне Глінішчаў і спатканне з Ганнай
Башлыкоў, у суправаджэнні Казачэнкі, накіроўваўся з Алешнікаў у Глінішчы. Прысутнасць Казачэнкі павінна была падкрэсліць дзелавы характар паездкі. У Глінішчах Башлыкоў цікавіўся станам калгаса, задаволены тым, што частка людзей вярнулася.
Па дарозе Башлыкоў вагаўся, ці ехаць у школу. Ён разрываўся паміж пачуццём абавязку і незвычайным імкненнем да Ганны. Ён спрабаваў пераканаць сябе, што гэта проста прымха, якую лёгка адагнаць, наведаўшы школу і пераканаўшыся ў гэтым.
Башлыкоў збочыў да школы. Падыходзячы да школы, Башлыкоў адчуваў, што ў нагах няма цвёрдасці, сэрца білася мацней. Ён адчуваў сябе вінаватым і трывожным. З'яўлялася злосць на сябе і на ўсё на свеце.
Ад таго не толькі радасць несла, хоць і нібы падганяў нехта нецярпліва, завабліва: хутчэй, хутчэй! З гэтым поўз у душу, хмарыў усё важкі одум, лажыўся на плечы, чапляўся за ногі, перасцярожваў: не бяжы, стань...
Ніхто не адгукаўся, і Башлыкоў адчыніў дзверы. Параскі не было. Ён стукаў у дзверы кухні і бачыў Ганну. Яна ішла насустрач, і яе твар заяснеў радасцю. Башлыкоў казаў "Добры дзень!", але ён быў разгублены шчырасцю Ганны.
Башлыкоў казаў, што ехаў міма. Ганна пыталася пра работу. Башлыкоў трымаўся важна і казаў, што работы шмат. Ганна казала, што хутка будзе пералом. Башлыкоў казаў, што будзе лягчэй. У маўчанні Ганны чулася нязгода.
Раздзел 2. Апейка чытае артыкул Сталіна
Апейка вяртаўся дадому познім вечарам з раёна, дзе праходзілі сходы па калектывізацыі. Завея ўскладняла дарогу, і Апейка дрэмаў у вазку, змешваючы яву і сон. Ён думаў пра сходы, спрэчкі і пра тое, што, нягледзячы на яго намаганні, раён адставаў ад плана калектывізацыі.
Апейку не давалі спакою настроі людзей, іх няўпэўненасць і недавер. Ён бачыў, як сяляне рэзалі жывёлу, не жадаючы ўступаць у калгас. Ён спрабаваў пераконваць іх, але гэта не давала выніку. Ён разумеў, што патрэбны строгія меры.
Дома Апейка застаўся чытаць газеты. Ён перачытваў ліст Сталіна і артыкул пра аграрную палітыку. Спачатку ён згаджаўся з усім, што пісаў Сталін, але потым яго здзівіла думка пра адсутнасць у сялян «рабскай прывязанасці да зямлі».
«Справа пераробкі дробнага земляроба, пераробкі ўсёй яго псіхалогіі і навыкаў ёсць справа, якая патрабуе пакаленняў». «Пакаленняў!» - паўтарыў ён думкаю, нібы гаворачы Башлыкову.
Апейка задаваўся пытаннем, чаму Сталін так сказаў. Ён не мог паверыць, што Сталін не ведае селяніна, і вырашыў, што Сталін сказаў гэта з тактычных меркаванняў.
Раздзел 3. Новы год і падрыхтоўка да спаткання
Башлыкоў прачнуўся позна, амаль у дзевяць гадзін раніцы, адчуваючы сорам за тое, што так доўга спаў. Ён хутка ўмыўся і вітаўся з гаспадыняй Цыляй, якая віншавала яго з Новым годам. Пасля ўмывання ён адчуваў прыліў радасці і гатовы быў заспяваць.
Башлыкоў вяртаўся ў свой пакой, апранаўся і думаў пра камсамольцаў, якія робяць шмат добрага для калгасаў. Ён успамінаў пра сустрэчу ў школе з Ганнай і пра дамоўленасць аб спатканні ўвечары. Гэта напаўняла яго хваляваннем і нецярплівасцю.
Аднак, успаміны пра Параску і няёмкасць перад ёй за тое, што давялося хлусіць, выклікалі ў Башлыкова неспакой. Ён пачынаў сумнявацца ў сваіх паводзінах і ў тым, ці правільна ён робіць.
У райкоме Башлыкоў чытаў зводкі і бачыў, што калектывізацыя ідзе вельмі павольна. Ён разумеў, што трэба прымаць рашучыя меры.
Башлыкоў перачытваў выступленне Сталіна і знаходзіў у ім падтрымку сваім поглядам. Ён лічыў, што трэба перайсці да раскулачвання і не цырымоніцца з сялянамі.
Увесь дзень Башлыкова не пакідала думка пра сустрэчу з Ганнай. Ён адчуваў радасць і нецярплівасць, але і віну перад Параскай. Ён разрываўся паміж пачуццём абавязку і асабістым жаданнем. Пад вечар ён выправіўся ў Загалле, але на самой справе збіраўся на спатканне з Ганнай.
Раздзел 4. Спатканне Ганны з Башлыковым і раскрыццё таямніцы
Ганна ішла на спатканне з Башлыковым за сяло, у поле. Яе мучылі супярэчлівыя пачуцці: радасць ад будучай сустрэчы і неспакой з-за магчымага граху. Яна адчувала сябе вінаватай, але адганяла гэтыя думкі, лічачы сябе вольнай.
Па дарозе ёй трапіліся сані з п'яным чалавекам. Ганна дайшла да шляху і лесу, дзе вырашыла пачакаць Башлыкова ў хмызняку. Нечакана яна ўбачыла Яўхіма, свайго былога мужа, які ехаў у бок школы. Ганна хавалася, баючыся, што ён можа яе ўбачыць.
Пасля таго, як Яўхім праехаў, Ганна выйшла на шлях і чакала Башлыкова. Яна пачынала сумнявацца, ці прыедзе ён, але ўрэшце ўбачыла яго вазок.
Башлыкоў прыехаў і вітаў Ганну. Яны селі ў вазок і паехалі ў лес. Ганна адчувала хваляванне і блізкасць да Башлыкова. Яны спыніліся, і Башлыкоў накрыў яе кажухом, заклапочана і пяшчотна.
Ганна і Башлыкоў размаўлялі. Башлыкоў казаў, што зараз у яго цяжкі час і няма часу на асабістае. Ганна здзіўлялася, ці ёсць у яго час для сябе. Башлыкоў расказваў пра неабходнасць вучыцца і прапанаваў Ганне пераехаць у мястэчка.
На наступны вечар Башлыкоў зноў прыехаў за Ганнай. Ён расказваў пра цяжкасці ў калектывізацыі і пра тое, што мужыкі не паддаюцца. Ганна раіла яму быць больш хітрым, як Апейка, але Башлыкоў адказваў, што любіць дзейнічаць проста.
Яны прыехалі ў Нароўлю і зайшлі ў сталовую. Там іх сустрэла непрыветлівая работніца, але Башлыкоў дамогся, каб іх абслужылі. Яны пілі віно і елі катлеты.
Яны вырашылі заехаць у хату, каб перачакаць завіруху. Гаспадыня прапанавала ім баковачку для начлегу. Ганна і Башлыкоў засталіся на ноч.
У баковачцы Башлыкоў спрабаваў дамагчыся Ганны, але яна адмаўляла яму. Ён злаваўся і маўчаў.
Яна саскочыла з вазка. Намерылася ісці, але стала, павярнулася да яго. Момант глядзела на яго, як бы чакала чагосьці. Тады штосьці ўскінулася ў ёй. Хутка, парыўна ступіла да яго, сціснула, пацалавала.
Раніцай яны развіталіся. Ганна прызналася Башлыкову, што яе мужам быў Яўхім Глушак. Башлыкоў быў шакаваны. Ганна сыходзіла, разумеючы, што ўсё скончана.