Вельмі кароткі змест
Беларусь, 1960-70-я гады. Аўтар распавёў пра сваю радзіму, яе гісторыю, культуру і народ, пачынаючы з апісання буслоў як сімвала краіны і разважанняў пра паходжанне назвы «Беларусь».
Ён падрабязна апісаў прыроду Беларусі: яе лясы, азёры, рэкі і балоты. Асаблівую ўвагу надаў традыцыйнай беларускай вёсцы, яе архітэктуры і побыту, уключаючы апісанне хаты, яе ўнутранага ўладкавання, гаспадарчых пабудоў і традыцыйнай кухні.
Значную частку кнігі аўтар прысвяціў гісторыі Беларусі, пачынаючы ад старажытных часоў і да сучаснасці. Ён распавёў пра Полацкае княства, Вялікае Княства Літоўскае, беларускіх гуманістаў, такіх як Францыск Скарына, пра сялянскія паўстанні і вызваленчую барацьбу.
Бо народ павінен помніць усё ў сваёй гісторыі, а хто згубіў памяць — згубіў усё. Любіце гэтую сваю святую зямлю аддана і да канца. Іншай вам не дадзена, дый непатрэбна.
Аўтар таксама апісаў беларускія гарады: Мінск, Полацк, Віцебск, Магілёў, Гомель, Брэст і Гродна, іх гісторыю і культурную спадчыну. Асаблівую ўвагу ён надаў аднаўленню гарадоў пасля Вялікай Айчыннай вайны і іх развіццю ў пасляваенны перыяд.
Завяршыў кнігу аўтар апісаннем сучаснай яму Беларусі, яе дасягненняў у адукацыі, навуцы, літаратуры і мастацтве. Ён падкрэсліў важнасць захавання нацыянальнай культуры і мовы, заклікаў маладое пакаленне любіць і шанаваць сваю зямлю, ведаць яе гісторыю і культуру.
Падрабязны пераказ па раздзелах
Назвы раздзелаў і іх дзяленне на падраздзелы - умоўныя.
Уводзіны. Сімвалы Беларусі
У пачатку кнігі аўтар разважае пра сімвалічнае значэнне буслоў для Беларусі, якія сталі адным з галоўных сімвалаў краіны. Ён апісвае, як гэтыя велічныя птушкі лётаюць над беларускай зямлёй, будуюць свае гнёзды і становяцца неад'емнай часткай пейзажу.
І таму мне здаецца, што ў гэтыя — і не толькі ў гэтыя — дні зямлю нашу, Беларусь, можна назваць «зямлёю пад белымі крыламі». Мы — адбіліся. І менавіта таму мы «белая», «чыстая ад нашэсця татараў» Русь.
Любоў да Беларусі нараджалася ў самыя галодныя, халодныя і цяжкія часы. І, магчыма, таму стала асабліва моцная. Лес выхаваў характар беларуса, наш чалавек і лес — родныя, і таму беларус любіць яго.
Праз дым стагоддзяў
Старажытная Беларусь і Кіеўская Русь
Аўтар пачынае гістарычны агляд з апісання старажытных часоў, калі на тэрыторыі сучаснай Беларусі жылі розныя плямёны. Ён распавядае пра фарміраванне Кіеўскай Русі як агульнай дзяржавы для будучых украінцаў, рускіх і беларусаў, пра ролю гандлёвых шляхоў і прыняцце хрысціянства.
Вялікае Княства Літоўскае і яго спадчына
У гэтым раздзеле аўтар апісвае перыяд Вялікага Княства Літоўскага, калі беларускія землі сталі часткай магутнай дзяржавы. Ён падкрэслівае, што беларуская мова была дзяржаўнай, а культура і традыцыі беларусаў актыўна развіваліся.
Беларускія гуманісты і асветнікі
Значную ўвагу аўтар надае дзейнасці беларускіх асветнікаў і гуманістаў, сярод якіх асаблівае месца займае Францыск Скарына.
Паўстанні і барацьба за волю
У гэтым раздзеле аўтар апісвае розныя паўстанні і барацьбу беларускага народа за сваю свабоду. Асаблівая ўвага надаецца паўстанню 1863-1864 гадоў і дзейнасці Францішка Багушэвіча.
Братцы мілыя, дзеці Зямлі — маткі маёй! Вам ахвяруючы працу сваю, мушу з вамі пагаварыць трохі... аб нашай бацькавай спрадвечнай мове. Не пакідайце ж мовы нашай беларускай, каб не ўмёрлі.
Адраджэнне беларускай культуры
Аўтар апісвае перыяд нацыянальнага адраджэння пачатку XX стагоддзя, калі з'явіліся такія выдатныя дзеячы беларускай культуры, як Янка Купала і Якуб Колас.
Будоўлі, будоўлі, будоўлі
Мінск і яго гісторыя
У гэтым раздзеле аўтар падрабязна апісвае гісторыю і развіццё Мінска, які стаў сталіцай Беларусі. Ён распавядае пра разбурэнні падчас Вялікай Айчыннай вайны і пасляваеннае аднаўленне горада.
Старажытныя гарады: Полацк і Віцебск
Аўтар апісвае Полацк як адзін з найстарэйшых гарадоў Беларусі, які адзначыў сваё 1100-годдзе ў 1962 годзе. Ён падрабязна распавядае пра гістарычныя славутасці горада, такія як Сафійскі сабор і сабор Спас-Ефрасінні.
Магілёў, Гомель і Брэст
У гэтым раздзеле аўтар апісвае гісторыю і развіццё Магілёва, Гомеля і Брэста. Ён падкрэслівае іх значэнне ў гісторыі Беларусі і іх сучасны стан.
Галоўнае ў нашым характары — гасціннасць добрага да добрых. Так, многія старыя гасцінныя звычаі пакрысе выміраюць, але і цяпер у нас рэдка знойдзецца хата, у якой не паставілі б рубам апошняга рубля.
Гродна і малыя гарады
Аўтар апісвае Гродна як адзін з найстарэйшых і найпрыгажэйшых гарадоў Беларусі, а таксама звяртае ўвагу на малыя гарады і мястэчкі, якія захавалі сваю гістарычную і культурную спадчыну.
Хлеб даставаўся цяжка. Кінуць яго быў смяротны грэх. Абраніўшы, трэ было падняць кавалак, пацалаваць і сказаць: «Даруй, божухна». Хлеб абагаўлялі. Ёсць бульба, ёсць і да бульбы.
Наша з вамі зямля, можна сказаць, сочыцца вадою. Крыніцы, азёрцы, вымачыны, балоты, ручаі, рачулкі, магутныя рэкі і вялікія азёры. Азёры — вочы зямлі. Воблік Беларусі нельга сабе ўявіць без азёр.
Завяршаючы кнігу, аўтар падкрэслівае важнасць захавання гістарычнай і культурнай спадчыны Беларусі для будучых пакаленняў, заклікае маладых людзей любіць і шанаваць сваю зямлю, ведаць яе гісторыю і культуру.