Калінавая рукавічка (Васілевіч)
Вельмі кароткі змест
Лясное ўзлессе. На ўзлессі расла маладая каліна. Яна вырасла і зацвіла белым цветам на зайздрасць усім суседнім дрэвам.
Старая яліна-казачніца, якая перажыла пажар і страціла ўсю радню, спачувальна глядзела на каліну і папярэджвала пра небяспеку ад людзей. Халодны вецер-сівер прылятаў да каліны і ўгаворваў яе паляцець з ім за мора, да высокіх гор. Каліна адмаўлялася, кажучы, што памрэ без свайго лесу. Вецер пакінуў яе, і на зямлю чырвонымі ягадамі сыпаліся яе слёзы.
Зімой па дарозе ішла жанчына з маленькім хлопчыкам. Хлопчык убачыў чырвоныя ягады і пачаў асцярожна зрываць іх, кладучы ў сваю рукавічку.
Не бойся, калінка-малінка. Мае ручкі не злыя. Галінак тваіх не паломяць, вершалінкі не скрышаць. Толькі ягадкі сарвуць – маме на лякарства...
Каліна радавалася: вецер яе ашукваў, і яліна памылялася — у чалавека добрыя рукі. Хлопчык назваў гэту казку «Калінавая рукавічка».
Падрабязны пераказ
Назвы частэй — рэдакцыйныя.
Каліна ў лесе і яе сустрэча з ветрам
У лесе па ўзлессі расла маладая каліна. Яна была маленькай, але раптам зусім непрыкметна вырасла і зацвіла белым цветам.
Расла па ўзлессі каліна. Была-была ўсё маленькай ды раптам, зусім неяк непрыкметна, вырасла. Зацвіла белым цветам, закрасавала – на дзіва і зайздрасць усім суседнім дрэвам.
Суседнія дрэвы не любілі каліну за яе прыгажосць. Асіны трэсліся ў лажку і называлі яе фарсухай, бо самі былі заўсёды бледныя і зялёныя.
Хмурыя яліны, якія насілі цёмнае адзенне і размаўлялі толькі шэптам, таксама непрыхільна глядзелі на каліну. Толькі старая яліна-казачніца спачувальна пазірала на каліну-прыгажуню і жаласна ківала галавой.
Яліна-казачніца папярэджвала пра небяспеку, якая чакае каліну ад людзей і бур. Яна была самай старэйшай і мудрай у лесе, бо пражыла доўгае жыццё і ўсяго нагледзелася. Нарадзілася яна даўным-даўно, яшчэ да пажару. Тады тут жыла і яе маці, і бабуля. Але потым па лесе прайшоў пажар.
Цэлы тыдзень, схапіўшыся загрудкі з агнём, змагаўся лес супроць смерці. Цэлы тыдзень агонь нішчыў лясны род. Згарэла маладая прыгожая яліна-маці, згарэла старая бабуля.
Нейкім цудам уратавалася толькі яна – маладзенькая ялінка. Пажар не абмінуў і яе, але яна выжыла, хоць і сагнулася на адзін бок, пакалечаная. Мінуў час, і на пажарышчы пачалі расці новыя дрэвы. Вось чаму яліна-казачніца была самай старэйшай і мудрай у лесе.
Цэлымі днямі яліна-казачніца прыглядалася да ляснога жыцця і даваў парады іншым лясным жыхарам. Па суседству з ёй жыла вавёрка ў цёплым асінавым дупле.
Вавёрка была свавольніца і балаболка, але старая яліна паважала яе за працавітасць і спрыт. Усё лета вавёрка гойсала з дрэва на дрэва, а восенню кідала гульні і бралася за работу – рамантавала хату, насіла арэхі. Яліна-казачніца дапамагала ёй, высыпаючы шышкі.
Ноччу да яліны-казачніцы прылятала старая сава, якая днём спала, а ноччу паляваў на зайчанят і мышэй. Яліна не любіла яе сквапных вачэй і называла зладзейкай.
Яліна-казачніца таксама размаўляла з дзятлом-бондарам, які штодня лятаў па лесе з долатам і зарабляў сабе на пражытак, і з зязюляй-мачыхай, якая падкінула сваіх дзяцей да мухалоўкі і не хацела клапаціцца пра іх.
Часта па лесе прылятаў халодны вецер-сівер, які трос яліну і ўзнімаў свіст і трэск. Ён носіў доўгі расхлістаны халат і быў шалёным і свавольным.
Вецер-сівер спакушаў маладую каліну лятаць з ім па свеце, паказваць ёй далёкія краі і высачэзныя горы.
Ляцім са мною па свеце! Што ты тут бачыш, стоячы вунь ужо колькі год усё на адным месцы, усё пры гэтай дарозе? Мы з табой паляцім за мора, паляцім да такіх высачэзных гор!
Але каліна адмаўлялася ляцець з ветрам, бо яе ягады лечылі людзей.
Мае ягады лечаць людзей... У цябе няма сэрца, і ты не ведаеш, як гэта цяжка, калі яно баліць. А людзі ўмеюць варыць з маіх ягад лекі і лечаць імі сэрца...
Вецер сердзіўся на каліну за адмову і пранізваў яе смяртэльным холадам. Каліна калацілася і дрыжала, а на зямлю чырвонымі ягадамі сыпаліся яе горкія слёзы. Яна благала ветра не пакідаць яе адну, але ён ужо не чуў яе.
Не, я не здолею... Я высахну і памру без свайго лесу. Пачакай, не пакідай мяне адну!.. І на зямлю чырвонымі ягадамі сыпаліся яе горкія слёзы.
Сустрэча з людзьмі і тлумачэнне назвы
Калі настала зіма і ў лесе не было ўжо ніводнага зялёнага лісціка, ішла гэтай дарогай жанчына з маленькім хлопчыкам. Хлопчык закрычаў ад радасці, убачыўшы чырвоныя ягады каліны.
Маці тлумачыла сыну, што гэта каліна, якая не баіцца зімы і марозу. Хлопчык пяшчотна прыгаворваў, збіраючы ягады ў сваю рукавічку, што яго ручкі не злыя і не паломяць галінак. Каліна радавалася, разумеючы, што ашукваў яе вецер і яліна-казачніца памылялася – у чалавека добрыя і разумныя рукі.
І каліна радавалася: ашукваў яе вецер і яліна-казачніца памылялася. Добрыя ў чалавека рукі, разумныя... Той маленькі хлопчык захацеў назваць яе казкай пра калінавую рукавічку.
Так скончылася гэтая лясная казка. Маленькі хлопчык захацеў назваць яе казкай пра калінавую рукавічку, бо менавіта ў рукавічку ён збіраў чырвоныя калінавыя ягады для мамы на лякарства.