Канон Богу (Марчук)
Вельмі кароткі змест
Давыд-Гарадок, пачатак XXI стагоддзя. Жыццё яго жыхароў напоўнена верай у Бога. Усе значныя падзеі і штодзённыя справы суправаджаюцца малітвамі і зваротамі да Усявышняга. Людзі імкнуцца жыць сумленна і пашанаваць Хрыста, ніколі адкрыта не абражаюць Бога, нават у цяжкія часы горачыя эмоцыі ўтрымліваюць у сабе.
Людзі вераць, што Бог назірае за імі, абараняе і дапамагае ў цяжкія хвіліны жыцця. Яго дабрата ўспрымаецца як аксіяма, якую кажны ведае з дзяцінства. Да Бога звяртаюцца за дапамогай нават тыя, хто часам вагаецца ў сваёй веры.
З пакалення ў пакаленне давыдгарадчукі перадаюць веру і традыцыі, не згубіўшы іх нават у эпоху распаўсюджання новых тэхналогій. Сэнс іх жыцця ў нематэрыяльных каштоўнасцях і духоўным адзінстве. Як кажуць гарадчукі:
Няма такога чалавека на зямлі, якому Бог яшчэ не дапамог. 3 тым у душы і жывуць.
Падрабязны пераказ
Падзел пераказу на главы — умоўны.
Прысутнасць Бога ў штодзённым жыцці
У Давыд-Гарадку вера ў Бога была неад'емнай часткай жыцця ўсіх жыхароў. Гарадчукі не пачыналі ніякай справы без Божага благаславення, не выбіраліся ў дарогу без крыжа, не сядалі да стала без малітвы. Яны штодзённа адчувалі прысутнасць Бога ў сваім жыцці і перадавалі гэтае адчуванне адзін аднаму праз звычайныя прывітанні і пажаданні: "Уратуй, Госпадзі", "Бог у помач", "Дай Божа, каб Гасподзь захаваў", "Дапамажы, Божа".
Гэтая еднасць Бога, людзей, хат, вуліц, адчуваецца штодня, перадаючыся ад аднаго да другога: "Уратуй, Госпадзі". "Бог у помач". "Дай Божа, каб Гасподзь захаваў". "Дапамажы, Божа".
Святочныя дні і набліжэнне да Бога
У святочныя дні людзі асабліва імкнуліся быць бліжэй да Бога. Яны дабрэлі, станавіліся больш спагадлівымі, не паказвалі сваю крыўду ці злосць. Гарадчукі адчувалі, што трымаюць адказ перад Богам за свае паводзіны і дробныя грахі. У такія дні яны імкнуліся адчуць плячо суседа, сябра, аднакласніка. Нават калі хто з самых занятых заробкам грошай забываўся перахрысціцца, то велічны звон царкоўных званоў падштурхоўваў яго да гэтага.
У святочныя дні людзі дабрэюць. I не толькі таму, што баяцца рабіць у святы, бо гэта ганьба, грэх. У такія дні прысутнасць Бога поўная... усе як бы трымаюць адказ перад Ім за паводзіны ў хаце і на людзях, за дробныя грахі.
Размовы з Богам і пра Бога
Жыхары Давыд-Гарадка часта размаўлялі з Богам і пра Бога. Яны звярталіся да Яго ў розных жыццёвых сітуацыях: калі бачылі навальнічную хмару, казалі: "О, сіла нябесная ідзе! Спасі, Госпадзі, уратуй нас". Калі памірала блізкі чалавек, гаварылі: "Бог прыбраў. Так трэба Богу. Дзякуй Богу, пажыў свае". Старыя бабулі і дзяды, застаючыся адны ў хатах увесну, умелі раіцца толькі з Богам.
Дзяцей вучылі перад кантрольнай ці экзаменам прасіць у Бога дапамогі: "Дай, Божа, каб добрэ було. Памажы". Жанчыны ў сварках папракалі адна адну: "Няма на цябе Бога". Самым прыемным пажаданнем лічылася: "Коб цябе Бог любіў", а самым жахлівым пракляццем: "Коб цябе Бог пакараў".
Вера і мараль у мясцовай супольнасці
У Давыд-Гарадку вера і мараль былі цесна звязаны. Ад дзіцячага, наіўнага жаху перад Усявышнім ("слухайся, а то Божанька пакарае") з гадамі ўсе пераходзілі да пакоры і набожнасці. Да жыцця, аднак, не адносіліся як да Божага дару, не ўмелі сябе шкадаваць. Толькі ў старасці больш згадвалі пра пекла, а так дазвалялі сабе дробныя грашкі, але раніцою, калі заставаліся адны, каяліся: "Богам клянуся, больш не буду. Усэ. Капцы".
Ад дзіцячага, яшчэ наіўнага жаху перад Усявышнім — "слухайся, а то Божанька пакарае" — з гадамі ўсе пераходзяць да пакоры і нават набожнасці. Калі памірае чалавек, кажуць: "Бог прыбраў. Так трэба Богу. Дзякуй Богу, пажыў свае".
Стаўленне да жыцця і смерці праз прызму веры
У апошнія дні свайго жыцця гарадчукі прасілі Бога не пакідаць іх дзяцей і ўнукаў без сваёй ласкі і апекі. Тых, хто не верыў у Бога, а замяняў веру ва Усёмагутнага верай у сілы прыроды, шкадавалі. Не было прынята спрачацца пра існасць Бога. Самым прыемным і ўзнёслым камплементам лічыліся словы: "Вочкі, як на іконе. Тварык, як у анёла. Анёльскае дзіцятко". Анёл успрымаўся як пяшчота, чысціня, бязгрэшнасць, як памочнік Бога.
У свае апошнія дні і гадзіны на зямлі просяць: "Божа, не пакінь дзяцей і ўнукаў адных без сваёй ласкі і апекі, не пакінь". А тых, хто не верыць у Бога, а замяняе веру ва Усёмагутнага верай у сілы прыроды, шкадуюць.
Устойлівасць веры перад сучаснымі ўплывамі
Нават усюдыіснае тэлебачанне не змагло пахіснуць тысячагадовую хрысціянскую свядомасць жыхароў Давыд-Гарадка, не разбурыла рытуалаў жыцця, не зацьміла галовы, штодня нараджаючы новых "куміраў". У хрысціянскія святы ля царквы больш абазнаныя мужчыны на свой лад пераказвалі старонкі Евангелля. Да гаворкі далучаўся і мясцовы філосаф, які расказваў прытчу пра чалавека, якому было сумна, і Бог даваў яму тэлебачанне, камп'ютэр, сотавы тэлефон, але чалавек пераадрасаваў просьбу д'яблу.
Унікальныя рысы мясцовай рэлігійнасці
Гарадчукі не верылі навукоўцам, якія казалі, што праз пяць мільярдаў гадоў Зямлю спаліць Сонца: "Таж усё ўстроіў Гасподзь ды знішчыць? Не". Бог успрымаўся не як байка, а як добры чалавек, які пастаянна сочыць за кожным. Знаходзячыся чацвёртую частку свайго жыцця ў дарозе, у чужых краях, гарадчукі заставаліся вельмі адданымі свайму мястэчку. Яны часта ехалі за тысячу кіламетраў, каб адсвяткаваць з усімі Вялікдзень. Рэлігія была для іх надзейным метадам заспакаення трагічных сумненняў чалавека аб бессэнсоўнасці жыцця.
Гарадчукі верылі, што з Богам жыць лягчэй і надзейней. Яны асабліва бачылі Боскую руку ў квецені садоў, якімі так багаты іх гарадок. Няма такога чалавека на зямлі, якому Бог яшчэ не дапамог. З тым у душы і жылі.