Магіла льва (Купала)
Вельмі кароткі змест
Над Дняпром, дзе зараз стаіць горад Магілёў, калісьці была вялікая пушча. У гэтай пушчы жыў разбойнік Машэка.
У вёсцы ён кахаў прыгожую дзяўчыну Натальку.
Калі Машэка паплыў з плытамі па Дняпры на Украіну, Наталька здрадзіла яму з багатым баярынам. Вярнуўшыся, Машэка даведаўся пра здраду і, не вытрымаўшы гора, уцёк у пушчу, дзе стаў жорсткім разбойнікам. Ён забіваў людзей і збіраў іх галовы.
Аднойчы Машэка напаў на карэту, дзе ехаў баярын з Наталькай. Забіўшы баярына, ён забраў Натальку ў сваю бярлогу. Але яна не магла дараваць яму забойстваў і аднойчы ноччу забіла Машэку нажом.
Так страшны той разбойнік згінуў,
Што ўмеў любіць і забіваць;
На грэх пусціўся праз дзяўчыну
І мусіў праз яе сканаць.
Яна, сваё зрабіўшы дзела,
Ўжо страхам гнаная нямым...
Падрабязны пераказ
Дзяленне пераказу на раздзелы – умоўнае.
Легенда пра Машэку і яго каханне
Нам продкаў кемкасць захавала
Шмат весцяў дзіўных з быўшых год,
Хоць гэтых весці ўжо нямала
Ў няпамяць кінуў сам народ.
Усё ж яшчэ штось засталося
Унукам з прадзедаў жыцця...
Над Дняпром, дзе зараз стаіць горад Магілёў, калісьці шумела вялікая пушча. У гэтай пушчы жыў магутны асілак Машэка.
Даўней не зналі так марнеці,
Як мы марнеем з году ў год,
Асілкаў шмат было на свеце,
Быў шмат дужэйшы наш народ.
Асілкам гэтакім ад роду
Машэка быў ў сваёй радні...
У вёсцы Машэка пакахаў прыгожую дзяўчыну Натальку. Яны раслі разам, гулялі, працавалі ў полі і моцна прывязаліся адно да аднаго.
Каханне — лёгкая прынада
Для сэрцаў чуткіх, маладых,
Хоць бы гняздзілася ў ім здрада,
Хоць гэта б яду быў кяліх.
Усе мы п'ём яго з дурноты,
Жывём ні явай і ні сном.
Здрада Наталькі і помста Машэкі
Аднойчы Машэка мусіў паплысці з плытамі ў Кіеў. Наталька ўгаварыла яго паехаць, каб зарабіць грошай на вяселле. Пакуль Машэка быў у дарозе, у вёску завітаў малады і багаты баярын.
Баярын пачаў заляцацца да Наталькі, хоць яе бацькі з насцярогай ставіліся да гэтых візітаў.
Наталька паддалася спакусе і здрадзіла Машэку. Калі ён вярнуўся з Кіева, то даведаўся, што яго каханая знікла - яна з'ехала ў палац баярына.
Што ёсць на свеце горш ад помсты,
Што знойдзеш ад яе страшней,
Каго не згоніць з сцежкі простай,
Не ўкіне ў цьму, за ноч цямней?
Душу і думы атумане,
Ачэпіць зводным павуццём...
Ад гора і крыўды Машэка пакінуў родную вёску і сышоў у пушчу. Там ён стаў жорсткім разбойнікам, які забіваў падарожных і збіраў іх галовы. Асабліва люта ён помсціў багатым і знатным людзям.
Смерць разбойніка і ўзнікненне Магілёва
Аднойчы Машэка напаў на карэту, у якой ехаў баярын з Наталькай. Ён забіў баярына, але, убачыўшы сваю былую каханую, не змог яе крануць. Машэка забраў Натальку ў сваю бярлогу і зноў пачаў да яе ласкава ставіцца.
Але Наталька не магла забыць сваё жыццё ў раскошы і не магла дараваць Машэку за забойства баярына. Аднойчы ноччу яна ўзяла нож і забіла Машэку, калі той спаў. Вярнуўшыся ў вёску, яна расказала ўсім пра смерць разбойніка.
Людзі пахавалі Машэку ў высокім кургане, які празвалі Магілай Льва - відаць, за тое, што ён меў вялікую сілу. На суседняй гары пахавалі ўсе галовы яго ахвяр.
Над ёю з часам дрэвы палі,
І горад вырас, як з зямлі,
Яго Магілевам назвалі,
Бо йнакш прыдумаць не маглі.
Там, дзе пушчар быў і балота, —
Муры глядзяцца у раку...
З цягам часу вакол Магілы Льва вырас горад, які назвалі Магілёвам. Цяпер на месцы былой пушчы стаяць гарадскія муры, а Дняпро працягвае несці свае воды.
А пад гарой Дняпровы хвалі
З вясны да восені шумяць
І штось гавораць цёмнай далі,
А што? — нам, грэшным, не паняць!