Вельмі кароткі змест
Беларуская вёска, 1920-я гады. На пыльнай вясковай дарозе сустрэліся два падарожнікі.
Хлопчык ішоў па свайго брата Васіля, які служыў на хутары. Пасля смерці айчыма, які дрэнна абыходзіўся з сям'ёй, брату трэба было вярнуцца дадому. Хлопчык расказаў пра сваю сям'ю: маці, дзвюх сясцёр і памерлага айчыма, які ледзь не давёў маці да магілы.
Я думаў аб маленькіх і нязначных здарэннях, якія слабым здаюцца вялікімі і страшнымі, і аб вялікіх і страшных здарэннях, якія моцным здаюцца маленькімі і нязначнымі
Калі яны дайшлі да павароту ў горад, хлопчык адпачыў, з'еў кавалак хлеба і рушыў далей. Апавядальнік застаўся сядзець на каменнях, назіраючы, як постаць хлопчыка знікае ўдалечыні, і разважаючы пра моц духу гэтага дзіцяці, якое не згінаецца пад цяжарам жыцця.
Падрабязны пераказ
Дзяленне пераказу на часткі — умоўнае.
Сустрэча на дарозе
Паабапал жвірыстай дарогі калышыцца леташні быльнік, і веснавая шырыня вее над неабдымным полем. Неба сіняе, сонечнае; над дарогаю тонкі, як туман, падымаецца пыл
Падчас вясновай вандроўкі апавядальнік сустрэў на пыльнай дарозе хлопчыка. Той стаяў і глядзеў на зямлю, дзе нейкія пчолы вылазілі з зямлі. Адна з іх укусіла яго ў нагу.
Было яму год дванаццаць, а я ішоў у горад, дзе ўжо жыў. Убачыў быў я яго пасярод дарогі - ён стаяў, растапырыўшы босыя ногі ў палатняных портках, і трымаў у руках шапку
Гаварыў ён стала, як дарослы. І відно было, што пражытыя на свеце дванаццаць год навучылі яго многаму, паказалі яму многа бакоў жыцця, закалілі яго і давялі да вострай цвёрдасці
Размова пра сям'ю
Хлопчык расказаў, што ідзе на хутары па свайго брата Васіля, які там служыў цэлую зіму. Цяпер, калі памёр іх айчым, брату трэба было вярнуцца дадому.
У іх сям'і жыла маці і дзве старэйшыя сёстры. Сёстры былі цвярдзейшыя за Васіля, таму айчым не змог выгнаць іх з хаты, як выгнаў Васіля. Айчым быў жорсткім чалавекам, які ледзь не адправіў Васіля на той свет і ледзь не ўвагнаў у труну іх маці.
Цяпер не... Але шкада маткі, бо яна нездараўчаная вельмі. Хто яе ведае, ці пажыве яна доўга на свеце. Мы то не прападом - мы ж усе ўжо ўзняліся на ногі, але яна як...
Твар яго, у лішаях ад сонца і ветру, меў на сабе ўсе адзнакі халоднай сталасці і прывычкі - вялікае лічыць часам малым; і толькі калі-нікалі прарываліся ў ім не згладжаныя яшчэ дзіцячыя манеры
Развітанне і роздум
Калі яны дайшлі да павароту ў горад, то селі адпачыць на камянях. Хлопчык дастаў з кішэні кавалак хлеба і пачаў есці. Хлеб пахнуў так, як пахне ён, паляжаўшы ў торбе паўдня на полі.
Праз паўгадзіны хлопчык развітаўся і пайшоў далей. Апавядальнік доўга глядзеў яму ўслед, пакуль постаць хлопчыка не знікла за ўзгоркам. Ён думаў пра тое, як маленькія і нязначныя здарэнні слабым здаюцца вялікімі і страшнымі, а вялікія і страшныя здарэнні моцным здаюцца маленькімі і нязначнымі.
Ён, малы, вырасце і таксама, як цяпер, моцна і горда пройдзе па зямлі, па дарозе... У такіх думках я сяджу на каменнях... Пры пыльнай дарозе шумяць палыны
Апавядальніку хацелася спяваць нешта моцнае і цягучае, спяваць яго доўга без слоў і без лішняй тут вясёласці. Ён успамінаў словы хлопчыка пра тое, што яны будуць сеяць аўсы, і думаў пра тое, як аўсы будуць шумець улетку паабапал дарогі, і як радасная зямля ўсцешыць чалавека.