Падзел пераказу на часткі – умоўны.
Сустрэчы з таямнічай дзяўчынай
Што гэта за хлопец з поглядам шчасным
Поруч са стройнай дзяўчынай
Крочыць павольна пад месяцам ясным
Берагам Свіцязі сіняй?
Каля возера Свіцязь малады паляўнічы сустракаўся з прыгожай дзяўчынай. Яны абменьваліся падарункамі: яна частавала яго малінай, ён збіраў для яе кветкі. Іх сустрэчы адбываліся пад таямнічым ясакарам каля гаю.
Хто аб красуні даведацца прагне,
След не знаходзіць дзявочы.
Кветкай прынаднай узыдзе на багне,
Знікне, як іскарка ўночы.
Ніхто не ведаў, хто была гэтая дзяўчына і адкуль яна з'яўлялася. Паляўнічы прасіў яе расказаць пра сябе і застацца з ім, абяцаючы ўтульную хату, дастатак ежы і мёду. Дзяўчына адказвала, што баіцца здрады, бо мужчынскім словам верыць нельга.
Моцна трымай яго, гэту параду
Помні заўсёды, мой мілы:
Тут пакаранне чакае за здраду
І там, дзе холад магілы
Паляўнічы ўкленчыў перад ёй і пакляўся ў вечным каханні. Дзяўчына папярэдзіла яго аб пакаранні за здраду і знікла ў змроку. Хлопец спрабаваў знайсці яе, але марна блукаў па лесе.
Спакуса русалкі
О нечуваная з'ява! Ніколі!
Гэта не бачылі вочы.
З хваляў красуня ўсплывае паволі,
Стан выпрамляе дзявочы.
Калі паляўнічы выйшаў да возера, з вады з'явілася прыгожая русалка. Яна паказвала сваю прыгажосць, спакушала юнака, абяцаючы яму шчаслівае жыццё ў водах Свіцязі. Русалка то ўздымалася ўгору, ззяючы вясёлкай, то рассякала ваду, пырскаючы срэбнай пенай.
Хлопец забыў аб каханай дзяўчыне,
Слоў ён не помніць прысягі —
Мкнецца аслеплы на згубу ў глыбіні,
Повен дзівоснай ён прагі.
Паляўнічы, зачараваны прыгажосцю русалкі, забыў пра сваю клятву і кінуўся да яе ў ваду. Ён ужо працягваў рукі да яе, імкнучыся пацалаваць яе ружовыя вусны, калі раптам убачыў, што гэта тая самая дзяўчына, якой ён прысягаў у вернасці.
Пакаранне за здраду
Клятву забыў ты, забыў і параду,
Помніш, казала я — мілы,
Тут пакаранне чакае за здраду
І там, дзе холад магілы.
Свіцязянка нагадала паляўнічаму яго клятву і абвясціла пакаранне. Яго цела павінна было быць пахавана ў халоднай зямлі, а душа - тысячу гадоў пакутаваць ля ясакара, дзе ён даваў сваю клятву.
Раптам узнялася бура, хвалі ўскіпелі, і абодва знікі ў бездані возера. З тых часоў у месячным святле можна ўбачыць два цені над плёсам - юнака і дзяўчыну.
Воды дагэтуль хвалююцца ў пене,
Грозна плюскочуць няспынна,
Ў месячным ззянні мільгаюць два цені —
Гэта юнак і дзяўчына.
Так скончылася гісторыя пра паляўнічага, які здрадзіў свайму каханню і быў пакараны за гэта. Ніхто дакладна не ведае, хто была тая таямнічая дзяўчына са Свіцязі, але з тых часоў можна пачуць енк хлапца каля гаю і ўбачыць, як скача дзяўчына над плёсам крынічным.