Страшнае спатканне (Колас)
Вельмі кароткі змест
Беларуская вёска, пачатак XX стагоддзя. Маці паслала хлопчыка занесці дзядзьку полудзень на Высокі Бераг, дзе той працаваў на руме — месцы, куды звозілі калоды для сплаву па рацэ.
Сабака Галас адмовіўся ісці з хлопчыкам праз лес, што вельмі засмуціла яго. Ідучы праз цёмны лес, хлопчык баяўся, але стараўся падбадзёрыць сябе. На паўдарозе ён убачыў вялікага звера, які здаваўся ваўком.
Валасы на галаве сталі падымацца і расці, шапка насунулася на вочы, а ногі страцілі здольнасць руху. Скура на мне шорхнула, сэрца замлела...
Хлопчык стаяў нерухома, пакуль звер не варушыўся. Потым ён пачаў павольна адступаць, а калі адышоўся дастаткова далёка, пабег дадому. Дома ён расказаў пра сустрэчу з ваўком. Калі бацька вярнуўся і паведаміў, што ў тым месцы сапраўды бачылі ваўка, усе паверылі хлопчыку.
Праз два тыдні, калі хлопчык зноў праходзіў праз тое месца з бацькам, ён убачыў, што прыняты ім за ваўка звер быў насамрэч старой крывой бярэзінай, аброслай мохам і нахіленай над долам.
Падрабязны пераказ
Падзел пераказу на часткі – умоўны.
Дарога праз лес і сустрэча са "страхам"
Маці папрасіла Тараску занесці дзядзьку полудзень на Высокі Бераг, дзе той працаваў на руме - месцы, куды вывозілі зімою калоды з лесу для вясновага сплаву.
Я быў хлопец паслушны і любіў, калі мяне за гэта хвалілі. Мяне таксама цікавіў і рум на Высокім Беразе. Вы, напэўна, не ведаеце, што гэта за штука такая 'рум'.
Перад выхадам хлопчык узяў сваю дубінку і паклікаў сабаку Галаса. Аднак сабака паводзіў сябе дзіўна - неахвотна ішоў за ім і хутка вярнуўся дадому.
А лес быў стары і глухі... Чым далей падаваўся я ў гэты лес, тым усё болей глушэла. І галасы птушак, што так звонка даляталі з акраіны лесу, цяпер змоўклі.
Ідучы праз лес, Тараска ўспомніў пра жабрака Яноля, чыя сівая барада нагадвала яму мох на дрэвах.
На палавіне дарогі, у самым цёмным месцы лесу, хлопчык убачыў нешта страшнае - вялізнага шэрага звера з кудлатай поўсцю.
Звер гэты быў незвычайнае велічыні. Асабліва вялікай была яго галава і наогул увесь перад. Масці ён быў шэрай, шэрсць меў кудлатую і доўгую.
Ад страху Тараска пачаў успамінаць свайго брата Алеся, шкадаваць пра тое, што крыўдзіў яго.
Я быў у становішчы той мухі, якая заблыталася ў павуцінне, а павук ужо нарыхтаваўся, каб высмактаць з яе ўсе сокі.
Вяртанне дадому і расповед пра здарэнне
Хлопчык павольна адступаў назад, не спускаючы вачэй са звера, а потым развярнуўся і пабег дадому. Дома ён расказаў маці пра сустрэчу з воўкам.
Вечарам вярнуўся з лесу бацька і паведаміў, што ў Пятровіцах сапраўды бачылі воўка, які напалохаў пастухоў і авечак.
Раскрыццё таямніцы праз два тыдні
Праз два тыдні Тараска зноў ішоў па той жа дарозе, але ўжо разам з бацькам. На тым самым месцы ён убачыў таго самага "воўка" і зразумеў, што гэта была проста старая крывая бярэзіна, абросшая мохам.
Бадай жа ты спрахла: гэта была старая крывая бярэзіна, абросшая мохам і нахіленая над долам! Я смеху баяўся і нікому не казаў аб гэтай памылцы...