Трывога ў Ельнічах (Вітка)
Вельмі кароткі змест
Беларуская вёска Ельнічы, 1960-я гады. На таполі насупраць хаты вартаўніка Яўстрата Скачыляса пасяліліся буслы.
Юзік і суседскі хлопчык Толік пасябравалі, назіраючы за буслінай сям'ёй.
Аднойчы Юзік пасварыўся з Толікам і ў злосці ўзяў бацькаву стрэльбу. Ён хацеў напалохаць сябра, але замест гэтага застрэліў бусла. Уся вёска была ўстрывожана здарэннем. Юзік знік, і бацькі шукалі яго ўсю ноч.
Гэта была тая цяжкая гадзіна ў жыцці яго сябра, калі ён упершыню сам заглянуў у сваю яшчэ не зразумелую, збітую з тропу душу, якая цяпер ужо не магла так лёгка супакоіцца
Толік знайшоў Юзіка ноччу каля магілы бусла. Хлопчык сядзеў нерухома, а побач стаяла бусліха. Толік забраў сябра дадому і паабяцаў дапамагчы выгадаваць двух буслянят, якія выпалі з гнязда.
Падрабязны пераказ
Падзел пераказу на часткі – умоўны.
Забойства бусла і знікненне Юзіка
У вёсцы Ельнічы жыў вартаўнік Яўстрат Скачыляс са сваёй сям'ёй.
Пра Яўстрата ў Ельнічах ніхто слова благога не скажа. I пра самога, і пра трох яго сыноў. Праўда, толькі пра трох, бо чацвёрты, самы меншы, Юзік — такі ж крутасвет, што проста дзіва
Аднойчы Юзік пасварыўся са сваім сябрам Толікам Патрубейкам з-за буслоў, якія жылі на старой таполі насупраць іх хаты.
Раззлаваўшыся на Толіка, Юзік схапіў бацькаву стрэльбу і выстраліў у бусла, які ляцеў над хатай. Птушка загінула, а Юзік, спалоханы сваім учынкам, знік.
Вуліца гула, як устрывожаны вулей. Калгаснікі сарамацілі і дакаралі Яўстрата і Настусю Скачылясаў... што ад такога немаладу якой можна бяды дачакацца
Пахаванне бусла і выратаванне буслянят
Над вёскай лёталі ўстрывожаныя буслы, якія даведаліся пра няшчасце.
Над вуліцаю, над старою таполяю Патрубейкавых у адчаі і роспачы клекатала ўжо не адна асірацелая бусліха, а цэлая чарада буслоў, што дазналася пра няшчасце
Яўстрат Скачыляс вырашыў пахаваць забітага бусла. Спачатку ён хацеў зрабіць гэта на вуліцы, але суседка Патрубейчыха запярэчыла.
Тады Яўстрат пахаваў птушку ў канцы свайго агарода. Увечары з гнязда выпалі двое буслянят. Толік падабраў іх і прынёс у хату.
Толік адчуў, як хістанулася вуліца. Вялізныя цёмныя абручы паплылі перад ім... з усяго цяжару, які зваліўся на яго, Толік выразна адчуў толькі, што ў гэты спякотлівы дзень раптам зрабілася холадна
Начныя пошукі і першае пакаянне
Позна ўначы да Патрубейкаў прыйшла Настуся Скачыляс. Яна была ў роспачы, бо Юзік знік і ніхто не ведаў, дзе ён. Толік узяў ліхтар і пайшоў шукаць сябра.
Ён знайшоў Юзіка ў канцы агарода, каля магілы бусла. Побач стаяла бусліха, якая не пакідала гэтае месца. Юзік сядзеў нерухома, утаропіўшыся ў зямлю.
Толік падышоў да сябра і моўчкі ўзяў яго за руку. Юзік не супраціўляўся і паслухмяна пайшоў за ім. Калі яны падышлі да хаты, Юзік упершыню за ўвесь час загаварыў, спытаўшы ў Толіка, што цяпер будзе.
Толік адказаў, што двое малых буслянят цяпер жывуць у яго ў запечку, і іх трэба будзе гадаваць разам. Гэта быў першы крок да прымірэння сяброў і пакаяння Юзіка.