Вельмі кароткі змест
Беларусь, 1970-я гады. Гісторык Антон Косміч атрымаў ад свайго сябра Мар'яна Пташынскага старажытную кнігу, якая магла раскрыць таямніцу Альшанскага замка і схаванага ў ім скарбу.
Праз некалькі дзён Мар'яна знайшлі мёртвым. Антон пачаў расследаванне, спрабуючы расшыфраваць тайнапіс у кнізе. Ён паехаў у Альшаны, дзе пазнаёміўся з археалагічнай экспедыцыяй і яе кіраўніцай Станіславай Рэчыц.
У Альшанскім замку адбываліся дзіўныя падзеі: з'яўляліся прывіды, гінулі людзі. Антон і Сташка даследавалі падзямеллі замка, дзе трапілі ў пастку, але былі выратаваныя. Расследаванне прывяло іх да нашчадка роду Альшанскіх, які аказаўся злачынцам.
Я не збіраюся нічога хаваць ад следства, палкоўнік. Дзе вінаваты, там вінаваты. Прашу толькі, каб гэтую справу пакінулі ў таямніцы. Я даў толькі след. І гэты след прывёў да загібелі многіх
Князь Альшанскі прызнаўся ў злачынствах і атруціўся ў турме, пакінуўшы падрабязныя паказанні. Ён выкарыстоўваў механічныя прылады для стварэння ілюзіі прывідаў і здзяйсняў забойствы, каб захаваць таямніцу скарбу. Антон і Сташка пакахалі адзін аднаго, а таямніца Альшанскага замка была раскрыта.
Праз некалькі гадоў Антон успамінаў гэтыя падзеі, гуляючы ў шахматы са сваім суседам Хілінскім. Яны разважалі пра помсту, якая не спіць, і пра тое, што кожны атрымлівае па заслугах. Антон вырашыў пражыць астатняе жыццё годна і аддаць сябе служэнню людзям.
Падрабязны пераказ па частках
Дзяленне частак на раздзелы – умоўнае.
Частка 1. Грозныя цені начныя
Знаёмства з Антонам Космічам і яго сябрам Мар'янам
Я абяцаю, што раскажу вам самую дзівосную і неверагодную гісторыю майго жыцця. А — можа, таму, што гэта было са мной, — мне здаецца, што гэта нават самая неверагодная гісторыя, якая толькі адбылася на зямлі Беларускай
Гісторыя пачалася ў снежны і мокры сакавіцкі вечар, калі да Антона Косміча прыйшоў яго сябар Мар'ян Пташынскі. Ён быў устрывожаны і паведаміў, што яго хочуць забіць з-за каштоўнай кнігі, якая знаходзілася ў яго ўладанні.
Прыемна гэта сказаць: мая хата, мой пад'езд, мой двор. Асабліва ўспамінаючы вайну, і як пасля намучыліся з бацькам па чужых кутах, і як пасля жылі ў адным пакоі камунальнай кватэры з калідорнай сістэмай
Таямнічая кніга і знікненне Мар'яна
Мар'ян расказаў пра гісторыю кнігі, якая была звязана з Альшанскім замкам і яго таямніцамі. Ён даў Антону кнігу на захаванне і папрасіў схаваць яе ў надзейным месцы. Праз некалькі дзён Мар'ян знік, а пазней было знойдзена цела, якое, як меркавалася, належала яму.
Нельга было паверыць у тое, што толькі сама каштоўнасць старой кнігі магла выклікаць такую аблогу хаты Пташынскага. І вось у 1612, гэты чалавек, гэты 'мніх' знікае. Самае цікавае, што знікла і яна
Расследаванне ў Альшанах
Антон вырашыў правесці ўласнае расследаванне. Ён адправіўся ў Альшаны, дзе пазнаёміўся з мясцовымі жыхарамі і пачаў вывучаць гісторыю замка. У Альшанах ён сустрэў ксяндза Леанарда Жыховіча і настаўніка Рыгора Шаблыку, якія дапамаглі яму ў даследаванні.
Знаходкі ў замку і новыя загадкі
У замку Антон сустрэў археалагічную экспедыцыю на чале са Станіславай Рэчыц. Паміж імі ўзнікла ўзаемная сімпатыя. Разам яны працягнулі даследаванне замка і яго таямніц.
Частка 2. Катакомбы, змрок і агонь
Даследаванне падзямелляў і сустрэча з прывідамі
Чорны замак Альшанскі. Месяц нырае ў хмарах. Вежы туманныя ў змроку сны аб мінулым мараць. Слухаюць вецер золкі, вой далекі ваўчыны, Слухаюць, як на мурах са страху трасуцца асіны...
Падчас даследавання падзямелляў замка Антон і Сташка сутыкнуліся з загадкавымі з'явамі. Яны бачылі прывідаў, чулі дзіўныя гукі і знайшлі старажытныя надпісы на сценах. У гэты ж час яны даведаліся пра існаванне нашчадка роду Альшанскіх.
Раскрыццё таямніцы і сутыкненне з забойцам
Бывай, Сташка Рэчыц. Я дужа, дужа кахаю цябе. Я ўжо і не думаў, што мне будзе дадзена ў жыцці вось так пакахаць. Мы з табой трыста з лішнім год ведаем адзін аднаго. І ўсё маладыя
У фінале рамана высветлілася, што за ўсімі злачынствамі стаяў Вітаўт-Ксаверы-Станіслаў Альшанскі. Ён забіў Мар'яна Пташынскага і спрабаваў схаваць сляды свайго злачынства, выдаючы сябе за прывіда. Альшанскі прызнаўся ў сваіх злачынствах і скончыў жыццё самагубствам у турэмнай камеры.
Помста ўсё ж ёсць. Ёсць. За кожную кроплю крыві, за кожную слязу. Не цяпер, дык заўтра. Не самому, дык нашчадкам. Я адрабіў спаўна і па сваёй ахвоце сваю катаргу на зямлі