Жывая вада (Колас)
Назвы раздзелаў - умоўныя.
Раздзел 1. Шчаслівы край і з'яўленне праклятай гары
Даўным-даўно існаваў шчаслівы куточак, дзе людзі жылі вольна і ніхто іх не прыгнятаў.
Вольна жылося людзям у тым краі. Ніхто іх не гнаў, ніхто іх не крыўдзіў, нікому яны не належалі. Багатая, урадлівая была іх зямля. Шырока раскінуліся палі, зялёныя травы сенажацей калыхаліся на ветры.
У цэнтры гэтага краю цякла рака, якую людзі называлі Жывой Вадой.
Аднак шчасце не доўга заставалася ў тым краі. Нейкая цёмная сіла пазайздросціла людскому дабрабыту.
У тым месцы, адкуль выцякала Жывая Вада, зямля стала ўспучвацца. Борзда, як грыб, вырастала гара. А Жывая Вада пачала павольна мялець і хутка зусім згінула дзесьці ў зямлі.
Раздзел 2. Мёртвае Поле і пошукі Жывой Вады
З кожным годам край бяднеў. Урадлівая глеба засыпалася пяском з гары. Людзі шмат працавалі, але зямля скупа плаціла за іх працу. Чэрві знішчалі ўраджай, бо каршуны і ястрабы разагналі птушак.
Глухая злосць на праклятую гару падымалася ў сэрцы людзей, бо памяць аб Жывой Вадзе не забывалася. Нямала знаходзілася смелых людзей, якія ішлі на гару шукаць Жывой Вады.
Але гара не здавалася: каменні разбівалі галовы смельчакам, каршуны выдзёўбвалі ім вочы, а пугачы і совы спявалі ім жудасныя песні. Шмат людскіх касцей валялася вакол гары.
Дзіка і пуста стала ў Мёртвым Полі. Людзі хадзілі, як цені, галодныя, прыгнечаныя. Птушкі даўно перасталі там спяваць песні. Толькі каршуны кружыліся ў небе, каркалі крумкачы.
Раздзел 3. Засуха і слёзы зямлі
Прыйшлі сухія гады. Апошні год быў самы цяжкі - ні разу не было дажджу за ўсё лета. Сонца выпальвала расу, сухі вецер падымаў пясок і высмоктваў апошнія сокі з зямлі. Лес, поле і луг маліліся небу аб вадзе.
Пакутавалі людзі, сумавала зямля і ўсё, што расло і жыло на ёй. Неўзаметкі падымаліся да неба іх слёзы, падымаліся не год і не два, а цэлыя вякі, а там недзе сплываліся ў адно месца.
Раздзел 4. Вызваленне Жывой Вады і адраджэнне краю
Жывая Вада ўвесь гэты час знаходзілася пад гарой, паціху размываючы яе і прабіваючы сабе дарогу. Яна чакала толькі шчаслівага моманту, каб скінуць з сябе цяжар праклятай гары.
Людская жальба, гора, пакута, усё няшчасце зямлі, што збіраліся тысячамі гадоў, паліліся цяпер са слязьмі адной хваляй. Адвечная скарга цяпер грымела ў небе страшным голасам Бога.
Вада збіралася ў адну раку і напірала на гару. Гара пачала рухацца, каменні сыпаліся ўніз. Жывая Вада, адчуўшы што адбываецца, сабрала ўсе сілы і ўскалыхнула гару. Страшны шум пайшоў па Мёртвым Полі.
Прайшоў страшны момант, і стала спакойна. Вада ўся злілася ў старое рэчышча Жывой Вады, і жыццё, затрыманае праз доўгі час гарою, зноў пайшло сваёю дарогаю, і ажыло Мёртвае Поле.