Залаты птах
Вельмі кароткі змест
У аднаго чалавека было тры сыны: два разумныя, а трэці — дурны. У садзе гаспадара вырасла яблыня з залатымі яблыкамі, але нехта пачаў іх красці. Старэйшыя браты не змаглі ўпільнаваць злодзея, а малодшы, Іван, злавіў залатога птаха за хвост і вырваў тры пёры.
Старэйшыя браты паехалі шукаць залатога птаха, але не вярнуліся. Тады Іван адправіўся ў дарогу. Ён выратаваў ваўчыху з ямы, і яна дапамагла яму дабрацца да зачараванага палаца, дзе жыў залаты птах. Іван схапіў не толькі птаха, але і залаты меч і гадзіннік, чым разбудзіў усіх у палацы. Ваўчыха дапамагла яму ўцячы.
Потым Іван знайшоў сваіх братоў у астрозе ў караля і выкупіў іх залатым мячом. Яны разам накіраваліся дадому.
Прыйшлі яны ў цёмны лес, браты забілі Івана, а самі забралі залатога птаха ды пабеглі дамоў. Шмат часу мінула ці не, здарылася трапіць у той лес ваўчысе.
Ваўчыха ажывіла Івана жывой вадой і навучыла, як вярнуцца дадому. Ён уладкаваўся памочнікам кухара і дадаў жывой вады ў стравы. Пасля абеду Іван расказаў праўду, і бацька выгнаў старэйшых сыноў з дому.
Падрабязны пераказ
Падзел на часткі — рэдактарскі.
Тры браты і таямнічы злодзей
У аднаго чалавека было тры сыны: два разумныя, а трэці — дурны. Старэйшы сын, Сцяпан, умеў іграць на скрыпцы, сярэдні, Піліп, — на дудцы, а малодшы, Іван, сядзеў у запечку ды стругаў лучынкі.
Вырасла ў таго чалавека ў садзе яблынька, а на ёй — залатыя яблыкі. Цешыцца бацька з яблыкаў, і сыны цешацца. Кожную раніцу ў сад ходзяць глядзець, ці цэлыя.
Аднойчы яны заўважылі, што знікла адно яблыка, а на наступны дзень — яшчэ адно. Бацька вырашыў, што нейкі злодзей пачаў красці яблыкі, і паслаў старэйшага сына пільнаваць сад.
Няўдалыя спробы старэйшых братоў
Сцяпан прыставіў да яблыні драбіны, залез на іх і пачаў іграць на скрыпцы. Ён іграў усю ноч, але пад раніцу заснуў. Праз сон ён пачуў нейкі шум над галавой, а калі прачнуўся, убачыў, што зноў знікла адно яблыка.
На наступную ноч пайшоў пільнаваць сярэдні сын, Піліп. Ён сеў на драбіны і пачаў іграць на дудцы. Таксама прайграў усю ноч, але пад раніцу заснуў і не ўбачыў злодзея. Зноў знікла адно яблыка.
Іван ловіць залатога птаха
На трэці дзень малодшы сын, Іван, вырашыў сам пайсці на варту. Браты толькі пасмяяліся з яго, бо лічылі дурнем. Іван узяў жмут лучынак і пайшоў да яблыні. Ён сеў на драбіны, стругаў лучынкі і ціха напяваў.
Калі пачало світаць, Іван пачуў шум. Ён убачыў, што да яблыні ляціць вялікі залаты птах. Калі птах наблізіўся і хацеў схапіць яблык, Іван злавіў яго за хвост.
Падляцеў блізка і хацеў яблык схапіць, а Іван злаўчыўся ды цап яго за доўгі хвост! Вырваўся птах і паляцеў без яблыка. Глядзіць Іван, аж у яго руцэ тры залатыя пяры засталіся.
Іван прыбег у хату і паказаў усім тры залатыя пяры, якія засталіся ў яго руцэ. Браты пачырванелі ад сораму і зайздрасці. Старэйшы брат вырашыў адправіцца ў свет шукаць залатога птаха, узяўшы з сабой адно пяро.
Вандроўка ў пошуках залатога птаха
Прайшло паўгода, але Сцяпан не вярнуўся. Тады сярэдні брат таксама адправіўся шукаць птаха і брата. Мінуў год, але ніхто з іх не вярнуўся. Тады Іван вырашыў сам адправіцца ў дарогу.
Нічога не ўзяў Іван з сабою: ні грошай, ні хлеба. Толькі ўзяў трэцяе пяро, кій у рукі і ножык-сцізорык, той, якім лучынкі стругаў. I пайшоў пехатою залатога птаха шукаць.
У дарозе Іван пачуў воўчы голас. Ён знайшоў старую ваўчыху, якая трапіла ў глыбокую яму. Іван дапамог ёй выбрацца, а ваўчыха ў падзяку абяцала паказаць, дзе жыве залаты птах.
Іван сеў на ваўчыху, і яна панесла яго праз палі і лясы. Яны прыбылі да мора, дзе адпачылі і падсілкаваліся. Потым ваўчыха перавезла Івана праз мора да залатога палаца.
Прыгоды ў зачараваным палацы
Ваўчыха растлумачыла Івану, што палац зачараваны, і ўсе ў ім спяць. Яна папярэдзіла, што трэба быць вельмі асцярожным, каб нікога не пабудзіць. У браме ён убачыць двух сабак на ланцугах, у першым пакоі — залаты меч, у другім — пявучы гадзіннік, а ў трэцім — залатую клетку з птахам.
Як увойдзеш у браму, убачыш там двух сабак. Яны на жалезных ланцугах да слупоў прыкуты. Глядзі ж, не пабудзі іх, бо як забрэшуць яны, то ўвесь палац на ногі ўзнімуць.
Іван увайшоў у палац і ўбачыў у пакоях шмат спячых майстроў і варту. Калі ён дайшоў да трэцяга пакоя, то ўбачыў залатую клетку з птахам. Ад захаплення Іван забыўся на перасцярогі ваўчыхі і схапіў клетку.
Схапіў клетку, сарваў са сцяны. I тут такі звон пайшоў... Напалохаўся Іван ды назад. У другім пакоі зачапіўся знячэўку за залаты гадзіннік. Той давай спяваць, на ўсе лады выцінаць.
У першым пакоі Іван схапіў яшчэ і залаты меч. Увесь палац абудзіўся, і за Іванам пагналіся. Ён ледзь паспеў выскачыць з палаца. Ваўчыха дапамагла яму ўцячы, і яны пераплылі мора.
Здрада братоў і ўваскрашэнне Івана
Іван папрасіў ваўчыху дапамагчы знайсці братоў. Яна папярэдзіла, што браты могуць яму нашкодзіць, але Іван настаяў на сваім. Ваўчыха сказала, што браты знаходзяцца ў астрозе ў каралеўскім двары.
Эх, — уздыхнула ваўчыха, — не шукай ты лепш братоў, бо яны цябе са свету звядуць. — Не звядуць, — адказвае Іван. — Ну, калі ты такі смелы, то ідзі на каралеўскі двор...
Іван прыйшоў да караля і папрасіў вызваліць братоў, якіх трымалі ў астрозе за спробу скрасці каралеўскіх коней. Кароль пагадзіўся адпусціць іх у абмен на залаты меч.
Браты разам з Іванам адправіліся дадому. Па дарозе, у цёмным лесе, яны забілі Івана і забралі залатога птаха. Але ваўчыха знайшла Івана і ажывіла яго жывой вадой. Яна параіла яму пайсці дадому, дзе бацька ладзіў бяседу ў гонар вяртання братоў і залатога птаха.
Вяртанне дадому і раскрыццё праўды
Іван вярнуўся дадому, але бацька яго не пазнаў, бо ён змяніўся пасля ажыўлення. Іван папрасіўся да кухара ў памочнікі. Ён дапамог прыгатаваць стравы для бяседы, дадаўшы ў кожную па кроплі жывой вады.
Госці хвалілі стравы, і бацька паклікаў кухара, каб падзякаваць яму. Кухар сказаў, што яму дапамагаў малады хлопец. Калі паклікалі Івана, бацька спытаў, дзе ён навучыўся так добра гатаваць.
Іван расказаў усю праўду пра тое, як здабыў залатога птаха, як выкупіў братоў у караля і як яны яго забілі. Браты стаялі белыя як палатно, а бацька пазнаў у хлопцы свайго малодшага сына.
Іван і расказаў пра тое, як ён залатога птаха дастаў, як братоў у караля выкупіў і як яны яго забілі, а добрая ваўчыха ажывіла... Стаяць браты моўчкі, белыя як палатно.
Бацька выгнаў старэйшых сыноў з дому за іх здраду, а з Іванам застаўся жыць і далей.