Львы (Пташнікаў)
Вельмі кароткі змест
Беларуская вёска Бабчын, 1986 год. Пасля аварыі на Чарнобыльскай АЭС пачалася эвакуацыя жыхароў.
Сабака Джукі застаўся адзін пасля таго, як яго гаспадары з'ехалі з вёскі. Ён пакутаваў ад радыяцыйнай хваробы, але ў адрозненне ад іншых сабак не аблез. Шукаючы паратунку, ён еў ніжыперніцу з расой.
Аднойчы на яго напала зграя аблезлых сабак з вёскі. Джукі ледзь выратаваўся, схаваўшыся ў кабіне грузавіка. Кіроўца пашкадаваў яго і вырашыў выратаваць ад лёсу іншых сабак, якіх па загадзе ўлад знішчалі як разносчыкаў радыяцыі.
У кузаве ляжалі львы. Голыя, з доўгімі грывамі ля шыі... Зверху былі ўчарашнія - ён пазнаў, - усе, хто качаўся на лагу ў дзікім клубку: Малекула, Палкоўнік, Брынза, два Бімы...
Кіроўца выпусціў Джукі з кабіны і параіў яму ўцякаць на поўнач, дзе не было радыяцыі. Астатніх сабак павезлі на знішчэнне. Джукі застаўся адзін у пустой вёсцы, назіраючы, як ваенныя машыны здымаюць і вывозяць заражаны верхні пласт глебы.
Падрабязны пераказ па раздзелах
Назвы раздзелаў у пераказе – умоўныя.
Раздзел 1. Хвароба Джукі
У вёсцы Бабчын жыў сабака па мянушцы Джукі. Ён пакутаваў ад дзіўнай хваробы, якая пачалася два тыдні таму, калі выпаў сіні іней.
Джукі належаў маладому гаспадару, які працаваў на свінакомплексе.
Хвароба праяўлялася ў тым, што сабаку выварочвала нутро, язык рабіўся доўгі і чырвоны, з яго цякла зялёная пена. Калі прыступ адпускаў, Джукі пакутаваў ад моцнага кашлю. Ён бег тады з двара на лог, шукаў халодную зямлю і клаўся ў густую цёмную ніжыперніцу з буйнымі кроплямі расы. Толькі там яму станавілася лягчэй.
Летась увосень у вёску на месяц прыязджаў кіеўскі таксіст, які і даў сабаку мянушку Джукі замест ранейшай - Жук.
А хто скажа, чым усё кончыцца. Такія дозы... І скаціна і сабакі... зашкальваюць. А ваш брат рухавы, на адным месцы не сядзіць - разносіць усё гэта.
Раздзел 2. Пошукі гаспадара
Джукі шукаў свайго гаспадара па ўсёй вёсцы. На двары было пуста, дзверы ў хату і хлеў былі зачынены. У хляве грукала рагамі карова і рохкалі свінні. У хаце крычала радыё, якое не выключылі.
Нарэшце яна вылілася ў адну кроплю, чыстую і празрыстую, як раса на ніжыперніцы: ён больш ніколі не ўбачыць свайго маладога гаспадара з маленькімі дзецьмі на руках...
У садзе было ціха, пчолы ляжалі мёртвыя на сцежках. У небе над вёскай нылі самалёты, цягнучы за сабой белыя пеністыя дарожкі. Джукі пабег у канец вёскі да школы, дзе апошні раз бачыў гаспадара.
Над вёскай павіслі гарачае сонца - паліла з засмужанага жоўтага неба - і плач. Дзяцей адлучылі ад грумады і пасадзілі ў вялікія чырвоныя аўтобусы...
Раздзел 3. Сутычка з сабакамі
На лагу ля канавы Джукі сустрэў зграю сабак. Першай ляжала старая сучка Брынза.
За ёй ляжаў Палкоўнік, высокі рыжы ганчак.
Была тут і Малекула, бурая падгалая сучка, якая жыла ў настаўніка ля школы.
Быў тут і маленькі чорны Маркіз з белай манішкай.
Апошнім быў Мірон, чорная барзяціна, які жыў на двары ў старшыні калгаса.
Усе сабакі былі аблезлыя, толькі ў Джукі поўсць засталася цэлай. Яны накінуліся на яго і пачалі кусаць. Джукі адбіваўся, але іх было шмат. Яго выратаваў чалавек у клятчатай кашулі, які адагнаў зграю.
Раздзел 4. Начлег на ганку
Ноччу Джукі ляжаў на ганку пад дзвярыма і глядзеў на вуліцу праз расчыненыя вароты. У вёсцы было ціха, толькі звечара далёка на шашы шумелі машыны, позна ныла радыё, і капала вада ў студню.
Вецер, брат, падзьмуў на нас з табой з Чарнобыля. Далёка тут да яго. Узыдзі на гару за Стралічава... Відаць, як над ім вісіць, рудая хмара.
Джукі не мог заснуць з-за болю ў паранетым жываце. Ён думаў, чаму на яго напалі сабакі. Магчыма, за тое, што ён не аблез, як яны. Ён адчуваў, што прыйшла нейкая бяда, хоць і не разумеў яе сваім сабачым розумам.
Раздзел 5. Апошні шлях
Раніцай Джукі ўбачыў, як у вёску ўязджаюць зялёныя машыны на гусеніцах. Яны пачалі ссоўваць зямлю ў кучы, падымаць яе каўшамі ўгару і адвозіць у бок свінакомплекса.
Джукі не мог памыліцца: такі рэзкі дух ён ні з чым бы не зблытаў... Ён рвануўся туды, адкуль ішоў дух - уздоўж разрытай вуліцы: гародамі ля знесеных платоў.
Ён пабег да магазіна, адкуль моцна пахла гаспадаром. Людзі расступаліся перад ім, даючы дарогу. Джукі не разумеў, чаму яны так робяць. Раптам ён апынуўся ў акружэнні - яго заманьвалі.
Глянуў я на цябе, а ты з лапкі на лапку пераступаеш, вочы такія пакорлівыя, і такая ў іх туга, нібы гэта ты адзін вінаваты за ўсё тое, што мы натварылі.
Міліцыянеры з ружжамі акружылі яго. Джукі скочыў у кабіну старога самазвала, дзе сядзеў шафёр у клятчатай кашулі. Той вырашыў выратаваць сабаку і вывезці яго з зоны. У кузаве ляжалі мёртвыя сабакі - тыя самыя, што напалі на яго ўчора. Джукі завыў, і шафёр выпусціў яго з машыны.