Прагны багацей (Якімовіч)
Падзел пераказу на главы — умоўны.
Крыўда на вяселлі
Жылі два браты — багаты і бедны. Багаты меў шмат парабкаў і сам нічога не рабіў, а бедны зарабляў на жыццё тым, што лавіў вудаю рыбу ў возеры.
Аднаго разу багаты спраўляў вяселле — жаніў сына. Сабралася шмат гасцей. Бедны брат вырашыў пайсці да брата ў госці, пазычыў у суседзяў каравай хлеба і накіраваўся на вяселле. Ён прыйшоў і стаў у парозе з хлебам, але багаты брат убачыў яго і прагнаў.
Ты чаго прывалокся? У мяне тут госці не табою будучы! Вон, каб я цябе і не бачыў! ... Крыўдна стала беднаму брату. Узяў ён вуду і пайшоў рыбу лавіць.
Дзіўная рыбіна і залаты пярсцёнак
Крыўдна стала беднаму брату. Ён узяў вуду і пайшоў лавіць рыбу. Сеў у стары човен і паплыў на сярэдзіну возера. Доўга вудзіў, але трапляліся толькі дробныя рыбкі. Сонца ўжо заходзіла, і рыбак вырашыў закінуць вуду апошні раз, на шчасце. Выцягнуў ён такую рыбіну, якой зроду не бачыў — вялікую і ўсю серабрыстую.
Пацешыўся рыбак з дзіўнай рыбіны і пачаў запіхваць яе ў торбу. А тая раптам загаварыла чалавечым голасам і папрасіла пусціць яе назад у возера. Рыбак успомніў сваіх галодных дзяцей і адказаў, што не можа яе пусціць. Тады рыбіна сказала яму засунуць руку ёй у рот і дастаць адтуль залаты пярсцёнак. Рыбак спачатку баяўся, што яна адкусіць яму руку, але рыбіна запэўніла, што не зробіць гэтага. Ён пасмялеў, засунуў руку і дастаў залаты пярсцёнак.
Рыбак не разумеў, што рабіць з пярсцёнкам, бо той яго не накорміць. Але рыбіна сказала, што накорміць, і велела выкінуць дробную рыбку з чоўна, а пярсцёнак укінуць туды.
І як толькі кінуў пярсцёнак на дно чоўна, дык там адразу цэлая куча грошай стала. Пусціў бедны рыбак тую рыбіну ў возера, а сам хутчэй да берага паплыў.
Рыбак так і зрабіў. Як толькі кінуў пярсцёнак на дно чоўна, там адразу з'явілася цэлая куча грошай. Пусціў бедны рыбак рыбіну ў возера, а сам хутчэй паплыў да берага. Скінуў на беразе кашулю, сабраў у яе грошы і пайшоў дадому.
Новае жыццё беднага брата
Зажыў цяпер бедны брат лепш не трэба. Ён пабудаваў новую хату і паклікаў гасцей на ўваходзіны. А брата не пазваў — не мог дараваць яму крыўды.
Дачуўся багаты, што яго бедны брат новую хату паставіў і з гасцямі балюе. Ён паслаў сына паглядзець, што там робіцца.
Сын прыйшоў, паглядзеў і бягом вярнуўся назад. Ён расказаў бацьку, што ў таго няма таго, што ў беднага брата — і хата новая, і жывёлы поўна, і на стале ўсяго хапае.
Ой, — кажа бацьку, — у цябе таго няма, што ў твайго беднага брата — і хата новая, і жывёлы поўна... Багаты аж пачарнеў ад зайздрасці.
Багаты аж пачарнеў ад зайздрасці. Ён паслаў сына зноў, каб той паклікаў беднага брата. Бедны брат прыйшоў да багатага. Той пытаўся, адкуль у яго столькі дабра і ці праўда, што ён жыве цяпер лепш за яго. Бядняк не ўмеў ілгаць і расказаў усё, як было.
Зайздрасць багатага і пакаранне
Як пачуў гэта багаты, дык так і засвярбелі ў яго рукі. Ён вырашыў сам злавіць тую рыбіну. Узяў добрую вуду, сеў у новы човен і паехаў на сярэдзіну возера. Лавіў, лавіў і нарэшце вывудзіў дзіўную рыбіну.
Рыбіна папрасілася назад, сказала, што ў яе там дзеці малыя. Але багаты адказаў, што не пусціць, і патрабаваў такі ж пярсцёнак, які яна дала яго брату. Рыбіна пытала, навошта яму, калі брат быў бедны і хлеба не меў, а ён і так багаты. Але багаты адказаў, што не хоче, каб брат быў багацейшы за яго, і патрабаваў пярсцёнак, пагражаючы, што інакш занясе яе дамоў і засмажыць.
Дык брат жа твой бедны быў, ён і хлеба не меў... А табе навошта? — Як гэта навошта? Не хачу, каб брат багацейшы быў за мне! Давай пярсцёнак і канец!