Memento mori (Брыль)
Падзел пераказу на часткі – умоўны.
Карнікі ў вёсцы
Позняй восенню 1943 года на адным з самых спакойных перагонаў Беларускай чыгункі ўзарваўся нямецкі вайсковы эшалон. Праз дзень карнікі акружылі бліжэйшую да месца катастрофы вёску.
Праз дзень, халодным, золкім досвіткам, бліжэйшую да месца катастрофы вёску акружылі карнікі. Жандары ў касках і стракатых плашч-палатках і мясцовыя здраднікі-паліцаі ў чорных, прамоклых шынялях
Вёска была вялікая, але акружыць яе ўдалося хутка. Уцалела толькі двое: хлапчук, які выпаўз баразной у загуменныя кусты, і дзед, што заначаваў у сваяка на дальнім хутары. Усіх астатніх жыхароў сагналі ў канец вёскі, дзе стаяла старая вялізная адрына.
Зондэрфюрэр разважыў, што прымусіць «бандытаў» капаць сабе яму - доўгая гісторыя. Значна прасцей спаліць іх у гэтай адрыне. Пакуль яго падначаленыя заганялі вёску ў трое шырокіх варот
Істота ў скураным паліто і белай вязанай хустцы выклікала на твар крывое падабенства службова-інтымнай усмешкі
Размова з пячніком і яго выбар
Зондэрфюрэр заўважыў у натоўпе знаёмага пячніка, які летам рабіў яму печы. Ён загадаў прывесці яго.
Пячнік нічога не зразумеў. Ды, відаць, і не чуў. Бледны, без шапкі на лысіне, аброслы сівеючай шчэццю, ён упёрся ў немца скамянелымі вачыма і маўчаў
Праз перакладчыцу зондэрфюрэр паведаміў пячніку, што той можа выратавацца. Пячнік спачатку маўчаў, потым сказаў, што ў адрыне яго жонка. Немец дазволіў забраць і жонку. Тады пячнік згадаў пра дачку з малымі дзецьмі, а потым і пра суседзяў.
А ён што думаў? І ўсіх! Усіх добрых людзей!.. Можа, ён ім раўня - гэты твой гаспадар? Або ты, можа?.. Цьфу!..
Пячнік плюнуў пад ногі і пайшоў да варот адрыны. Зондэрфюрэр выхапіў пісталет і застрэліў яго.
Ён яшчэ ўздрыгваў, калі яго паднялі і кінулі цераз парог, пад ногі збою аднавяскоўцаў. Тады вароты назаўсёды зачыніліся
Пасля гэтага адрыну падпалілі. Так загінуў пячнік - адзіны чалавек, які мог бы выратавацца ў той дзень.
І ён згарэў - адзін, хто мог бы ў той дзень не згарэць. І ён жыве