Загадка (Брыль)
Падзел на часткі — умоўны.
Вайна, палон і выратаванне ў Беларусі
Напярэдадні вайны малады салдат з Дона нёс дазорную службу на Бугу. Ён быў звычайным савецкім хлопцам, які верна выконваў свой абавязак на мяжы. Але пачалася вайна, і ўсё змянілася.
Пад націскам ворага ён адступаў разам са сваімі таварышамі. Хлопец спазнаў бяздонную горыч разгрому, калі савецкія войскі былі вымушаны адыходзіць усё далей і далей. Потым ён трапіў у палон да фашыстаў і апынуўся за калючым дротам.
Пасля, пад націскам ворага, ён адступаў, уведаў бяздонную горыч разгрому і палону. Уцёк з-за калючага дроту і прыпыніўся ў самай звычайнай беларускай вёсцы.
Хлопцу ўдалося ўцячы з канцлагера. Ён доўга блукаў па лясах і палях, хаваўся ад ворагаў, пакуль не прыпыніўся ў самай звычайнай беларускай вёсцы. Тут жылі небагатыя, ціхія людзі, з якіх ён нядаўна пасмейваўся, калі яшчэ быў на Доне: «Бульба дробненькая, але многа!..» Але цяпер усё было інакш.
Небагатыя, ціхія людзі... Яны накармілі яго і прыгрэлі. Разам з імі ён узяў неўзабаве вінтоўку, стаў партызанам.
Беларуская сям'я прыняла яго, накарміла галоднага і прыгрэла. Хлопец адчуў сапраўдную чалавечую дабрыню. Неўзабаве ён узяў вінтоўку і стаў партызанам. Разам з беларускімі сялянамі ён змагаўся супроць фашысцкіх акупантаў.
Разам з імі рабіў ён тое, што — збоку відней — і Радзіма, і ўвесь прагрэсіўны свет пачалі пасля называць гераізмам. Тут на гарачую кроў яго раны лягла халаднаватая чысціня палатна.
Падчас аднаго з баёў хлопец быў паранены. На гарачую кроў яго раны лягла халаднаватая чысціня палатна. Гэта было кужэльненькае палатно, як гаварыла беларуская маці, нястомная работніца, якая даглядала яго і плакала над ім.
Яна замяніла яму родную маці, якая засталася ў далёкай станіцы на Доне. Ён не ведаў, ці жывая яна, бо яго родная вёска таксама была дзесьці зганьбавана фашыстамі. Беларуская маці стала для яго сапраўднай роднай душой.
Тут, у Беларусі, хлопец адчуў каханне. Наша дзяўчына палюбіла яго, і ён адказаў ёй тым жа. Яна пайшла з ім з роднай хаты ў сцюдзёную пушчу, дзе хаваліся партызаны. Яна падзяліла з ім усе цяжкасці партызанскай барацьбы.
Тут ён адчуў каханне — наша дзяўчына палюбіла яго, пайшла з ім з роднае хаты ў сцюдзёную пушчу...
Так хлопец з Дона знайшоў у Беларусі не толькі прытулак і ратунак, але і новую сям'ю, каханне і сапраўдную радзіму.
Перамога і дзве радзімы
Нарэшце прыйшла перамога. Вайна скончылася, фашысты былі разбітыя. Але хлопец не вярнуўся дахаты, на Дон. Ён застаўся ў Беларусі. Толькі цяпер ён заўважыў, як моцна прырос да гэтай слаўнай лясной старонкі, як моцна пасябраваў з людзьмі, якія памаглі яму выканаць святы абавязак савецкага чалавека.
І ён не вярнуўся дахаты, на Дон. Хлопец нібы толькі цяпер заўважыў, як ён прырос да гэтай слаўнай лясной старонкі, як пасябраваў з людзьмі...
Ён ажаніўся з беларускай дзяўчынай, якая падзяліла з ім усе цяжкасці партызанскай барацьбы. Яны пабудавалі сям'ю ў Беларусі. Тут нарадзіліся іх дзеці. Беларусь стала для яго сапраўднай радзімай.
Але ён не забываў і пра свой родны Дон. Вось ужо трынаццаць год узапар ён ездзіў у госці на ўсход, да роднага берага, да родных душ. Там засталіся яго блізкія, яго дзяцінства, яго карані. Ён наведваў родную станіцу, сустракаўся з тымі, хто яшчэ быў жывы.
І кожны раз ён вяртаўся адтуль у Беларусь з тым самым дзіўным пачуццём. Гэта было незвычайнае, непаўторнае адчуванне: з дому едзе дадому, з радзімы цягне яго на радзіму. Ён не мог растлумачыць гэтага сабе.
Вось ужо трынаццаць год... ездзіць ён у госці... і вяртаецца адтуль у Беларусь з тым самым дзіўным пачуццём — з дому едзе дадому, з радзімы цягне яго на радзіму...
Дзве іх стала, ці што? Гэта было загадкай для яго самога. У яго было дві радзімы — Дон, дзе ён нарадзіўся і правёў маладосць, і Беларусь, дзе ён знайшоў выратаванне, каханне і новае жыццё. Абедзве былі роднымі, абедзве цягнулі да сябе.