Рыжык (Якімовіч)
Вельмі кароткі змест
Беларускі горад, сучаснасць. Восенню Максім знайшоў каля кіёска маленькага шчанюка, які дрыжаў ад холаду.
Прадаўшчыца расказала, што нейкі вусаты мужчына кінуў шчанюка з вішнёвых «Жыгулёў» з нумарам 12-25. Максім забраў сабачку дадому. Бацькі дазволілі пакінуць яго, і хлопчык назваў шчанюка Рыжыкам.
Рыжык вырас, стаў прыгожым сабакам. Аднойчы ён пагнаўся за суседскім катом Чарнышам праз дарогу.
Дзядзька, стойце! Майго сабачку задушыце! – закрычаў Максім. «Жыгулі», як віхор, наляцелі на Рыжыка. Рыжык знік пад коламі.
Машына кінула Рыжыка на тратуар. Сабака выжыў, але быў параненым. З машыны вылез той самы вусаты мужчына.
Пазней, калі Максім гуляў з Рыжыкам на пастцы, п'яны вусаты зноў з'явіўся. Рыжык пазнаў яго і пагнаўся. Вусаты сеў у машыну, рвануў і ўрэзаўся ў слуп. Рыжык прывёў Максіма да разбітай машыны. Вусаты прасіў выклікаць хуткую дапамогу. Максім расказаў яму, што гэта Рыжык прывёў яго сюды, і пабег тэлефанаваць па дапамогу.
Падрабязны пераказ
Падзел на главы ўмоўны.
Максім знаходзіць Рыжыка і прыносіць дамоў
Восенню, калі халодны вецер прабіраў да касцей, а буйныя кроплі дажджу прыбівалі да зямлі пажаўцелае лісце, Максім знайшоў каля дашчанага кіёска маленькага шчанюка.
Рыжык сядзеў каля дашчанага кіёска... Ён дрыжаў усім сваім маленькім цельцам і час ад часу тоненька скуголіў. Прахожыя, утуліўшы галаву ў падняты каўнер паліто, таропка праходзілі міма.
Максім прысеў каля сабачкі, а той паглядзеў на хлопчыка сумнымі вачыма, выцягнуў шыю і лізнуў у твар. З акенца кіёска высунулася дзяўчына і расказала, што шчанюка пакінуў нейкі вусаты мужчына на вішнёвых "Жыгулях" з нумарам 12-25.
Не бойся, я не кіну цябе, не дам акалець, – прашаптаў Максім і накіранаўся дамоў. Адно яго непакоіла: ці дазволяць бацька і маці трымаць сабаку ў хаце?
Дома Максім абвесціў бацькам, што знайшоў сабачку і яна будзе ў іх жыць. Маці непакоілася, хто будзе выводзіць сабаку, але Максім пабяцаў рабіць гэта сам.
Жыццё з Рыжыкам і канфлікт з котам Чарнышам
Бацька спачатку скептычна паставіўся да звычайнага дварняка, але ўрэшце дазволіў пакінуць яго. Максім назваў шчанюка Рыжыкам за яго рыжы колер.
Прайшла восень, мінулі зіма і вясна, пачалося лета. Рыжык падрос, поўсць у яго стала гладкая і блішчастая. Ён навучыўся даваць лапку і прыносіць тапкі. Але суседскага ката Чарныша ён не цярпеў, бо той дражніўся, сядзеў на лаўцы і прарэзліва мяўкаў, быццам кажучы: "Рыжы! Рыжы!" Калі Рыжык кідаўся на яго, Чарныш утякаў на дрэва.
Аварыя і сустрэча з былым гаспадаром
Неяк Максім з Рыжыкам гулялі каля дома. Чарныш зноў пачаў дражніцца, і Рыжык кінуўся за ім праз дарогу. У гэты момант з-за рога дома выскачылі вішнёвыя "Жыгулі". Максім закрычаў, каб дзядзька спыніўся, але машына наляцела на Рыжыка.
Рыжык знік пад коламі, а "Жыгулі" раўнулі маторам і паехалі далей. Хваляй паветра Рыжыка выкінула на тратуар. Ён усхапіўся і, цягнучы заднія лапы, папоўз да лаўкі, дзе сядзеў Чарныш.
Ён усхапіўся і, цягнучы заднія лапы, папоўз да лаўкі... Чарныш саскочыў з лаўкі і, жаласна мяўкнуўшы, лізнуў сабаку ў нос.
Максім падбег да Рыжыка і дакрануўся да акрываўленых задніх лап. Тут заднім ходам пад'ехалі "Жыгулі", з якіх вылез мажны вусаты мужчына. Максім узяў сабаку на рукі і звярнуўся да мужчыны:
Ён жа маленькі!.. Вам было цяжка спыніцца? Так? Так? Мужчына плюнуў пад ногі, сеў у «Жыгулі» і пакаціўся.
Максім адзначыў пра сябе, што нумар машыны дванаццаць-дваццаць пяць, і прашаптаў Рыжыку, што на яго наехаў былы гаспадар. На шчасце, Рыжык паправіўся і ачуняў. Цяпер Максім вадзіў яго гуляць на пастку.
Аднаго разу звечарэла пад'ехала легкавушка - тыя ж вішнёвыя "Жыгулі". З іх вылез п'яны вусаты і пачаў размаўляць з Максімам. Рыжык з брэхам кінуўся на мужчыну, дрыжаў і калаціўся ўсім целам.
Рыжык іpваўся, дрыжаў, калаціўся ўсім целам... – Рыжык, і ты яго пазнаў. Пазнаў!.. – трымаючы сабаку, са слязамі на вачах казаў Максім.
Фінальная сустрэча і помста лёсу
Вусаты вылаяўся і паехаў. Максім адпусціў Рыжыка і сказаў ісці дамоў, але сабака ўзняў галаву, натапырыў вушы і, забрахаўшы, пабег туды, дзе схаваліся "Жыгулі". Максім кінуўся за ім. З цемры данеслося скуголенне.
Максім прайшоў некалькі метраў і стаў як укопаны. Перад ім стаялі вішнёвыя "Жыгулі", упёршыся разбітым радыятарам у слуп ад высакавольтнай лініі. Каля іх сядзеў і ціха скуголіў Рыжык. З машыны падаўся голас вусатага, які прасіў выклікаць "хуткую дапамогу", бо ногі прыціснула.
Максім сказаў, што яго сюды прывёў Рыжык, якога вусаты калісьці кінуў каля кіёска, а потым ледзь не задушыў. Сабака пазнала свайго былога гаспадара.
Пачакайце, дзядзечка, – сказаў Максім і пабег да тэлефоннай будкі, каб дапамагчы таму, каго напаткала няшчасце. Рыжык застаўся каля машыны.